[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.2-e la� la epoko, en kiula esperantigo okazas, t.e.ke la proporcia signifo de la prin-cipoj unu anta� la alia ne estas la sama hodia� kiel post �ene-rala akcepto de esperanto.1.La� funkcio de la vorto esperantigota[1] En la scienca-teknika lingvo la postulo de precizo kaj laprincipo de internacieco ludas pli gravan rolon ol en la po-pola lingvo, en kiu la kiom eble plej granda simplo estas gar-denda: principoj de vorta kaj vortara ekonomio kaj de la� re-guleco estas prefere atentataj.2.La� la epoko de esperantigo[2] Multaj vortoj estis enkondukataj en la lingvo en sia plenainternacia formo nur kun aldono de gramatika fina�o poste la evoluo simpligis la pezajn formojn: asoziaciono > aso-ciacio > asocio, organizacio > organizo, internacionalo > inter-nacio, k.t.p.Tiel la evoluo de la lingvo plibonigas �ian vor-48 FREMDVORTOJ EN ESPERANTOeLIBROtaron farante la vortojn pli malpezaj, pli koncizaj, sed sam-tempe por la nescianto de esperanto malpli internaciaj, �areble ne tuj kaj senpere komprenataj.Tiu evoluo okazas sam-tempe kun la grada plinombri�o de la esperantistaro doevoluo tre konvena.Hodia�, kiam nia lingvo ankora� estas relative malmultedisvastigita, la principo de internacieco certe ludas pli gravanrolon ol la principo de koncizo, sed per pli �enerala akceptokaj uzado de esperanto la evoluo kredeble pliforti�as favoreal la pli koncizaj nuntempe ankora� ne alkutimigitaj for-moj.Dum esperanto nun estas sub forta influo de diversajlingvoj, precipe latina-greka, angla, franca kaj germana kajtio speciale koncernas al la scienca-teknika lingvo tre ver-�ajne okazos per �enerala uzado de esperanto la malo.Espe-ranto influos la naciajn lingvojn oni preferos la koncizajnkaj pli la�regulajn formojn kreeblajn en tiu lingvo.La estonton pentras P.Stojan (1922): & En la nuna prepara periodo de esperanto., kiam nidevas altiri e�rop-amerikajn klerulojn, ni toleras milojn davortoj kaj centojn da radikoj tro konataj por homoj de greko-latina civilizo.Tamen post la definitiva alpreno de L.I.kun latempo, interna potenco de esperanto aperos en mirinda kre-ado de novaj vortoj, originalaj, belaj, formitaj el fundamentajelementoj, kaj tiam la neutilaj grekolatina�oj defalos for deesperanto kiel malnova �elo de acero printempa. 49 TITOLOeLIBROKOMENTARO KAJ TERMINOJ KLARIGATAJEtimologio Deveno de vorto.(PV).E�femio Dirmaniero por mildigi la krudecon de la �ustavorto: senfina dormo estas e�femismo anstata� morto .(PV).Gramatika naturo Oni distingas inter vortoj apartenantajal tri �efaj grupoj de vortradikoj gramatike deve-nigeblaj: la substantiva grupo, kies radikoj en-havas sencon de objekto, persono, a�o, (hund ,dom , aer , spirit ), la adjektiva grupo, kies radi-koj enhavas la sencon de kvalito, eco (bon , bel ,em , ebl ), la verba grupo, kies vortoj havas lasencon de ago, esto, ado, (kur , skrib , ekzist ,da�r ).Homonimo Vorto, kiu havas la saman formon kiel alia, sedmalsaman sencon: ekz.ero (elemento de objek-to) kaj ero (jarkalkulo).(PV).Indoe�ropa lingvofamilio Unu el la �efaj familioj de lingvoj.�i enhavas en siaj diversaj grupoj la persan,sanskritan, grekan, latinan, francan, anglan, ger-manan, rusan k.a.lingvojn.Esperanto apartenasal la itala bran�o de la indoe�ropa lingvofamilio.Katakreso Vorto, kiu alprenis sencon nelogikan al �ia orig-ina senco.Esperanto ne posedas multajn kata-kresojn �uste pro la postulo pri logiko en tiu50 FREMDVORTOJ EN ESPERANTOeLIBROlingvo tamen �i prunteprenis el naciaj lingvoj:Ekz.li skribis per fontoplumo , (plumo tie perdissian originan sencon: korneca tubeto garnita perlanugo).Metaforo Esprimmaniero la� kiu oni donas al iu vorto sig-nifon alian ol �ia propra, klarigebla per subkom-prenita komparo (PV).Neologismo Nova, anta�e ne uzata vorto a� esprimo (PV).Principo de sufi�o Principo starigita de Ren� de Saussure,bazita sur la gramatika naturo de la gramatikederiveblaj vortoj en esperanto kaj sur la regulo(11-a regulo de la fundamenta gramatiko espe-ranta), ke anka� la fina�oj same kiel la afiksojestas memstaraj vortoj.La principo postulas, keoni ne senbezone esprimu dufoje la saman ide-on kiel ekz.en sufi�eco, komprenebleco, kiuj enha-vas superfluan adjektivan ideon de ec jam ek-zistantan en sufi� , ebl , en negrulo, laikulo, kiujamba� havas duoblan esprimadon de substan-tiveco: negro kaj ulo, laiko kaj ulo en ekzistado,komencado la agvorto ado nur estas necesa, seoni volas akcenti longan da�ron de la ago.�En 1913 la Lingva Akademio oficiale aprobistiun principon kune kun la principo de necesoen la jena formo:a) Principo de neceso: En konstruon de vortooni devas enkonduki �iujn vortradikojn, sufik-sojn, prefiksojn kaj fini�ojn necesajn por elvokiklare kaj plene la ideon reprezentotan de tiuvorto.51 TITOLOeLIBROb) Principo de sufi�o: Se la ideo tiamaniere es-primita estas jam bone kaj nekonfuzeble kom-prenata el la kunteksto sen iu el la sufiksoj uzi-taj, tiu sufikso povas esti el�etata kiel neutila kajnenecesa.Sintakso Parto de la gramatiko rilatanta al la konstruo dela frazoj, t.e [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl trzylatki.xlx.pl
.2-e la� la epoko, en kiula esperantigo okazas, t.e.ke la proporcia signifo de la prin-cipoj unu anta� la alia ne estas la sama hodia� kiel post �ene-rala akcepto de esperanto.1.La� funkcio de la vorto esperantigota[1] En la scienca-teknika lingvo la postulo de precizo kaj laprincipo de internacieco ludas pli gravan rolon ol en la po-pola lingvo, en kiu la kiom eble plej granda simplo estas gar-denda: principoj de vorta kaj vortara ekonomio kaj de la� re-guleco estas prefere atentataj.2.La� la epoko de esperantigo[2] Multaj vortoj estis enkondukataj en la lingvo en sia plenainternacia formo nur kun aldono de gramatika fina�o poste la evoluo simpligis la pezajn formojn: asoziaciono > aso-ciacio > asocio, organizacio > organizo, internacionalo > inter-nacio, k.t.p.Tiel la evoluo de la lingvo plibonigas �ian vor-48 FREMDVORTOJ EN ESPERANTOeLIBROtaron farante la vortojn pli malpezaj, pli koncizaj, sed sam-tempe por la nescianto de esperanto malpli internaciaj, �areble ne tuj kaj senpere komprenataj.Tiu evoluo okazas sam-tempe kun la grada plinombri�o de la esperantistaro doevoluo tre konvena.Hodia�, kiam nia lingvo ankora� estas relative malmultedisvastigita, la principo de internacieco certe ludas pli gravanrolon ol la principo de koncizo, sed per pli �enerala akceptokaj uzado de esperanto la evoluo kredeble pliforti�as favoreal la pli koncizaj nuntempe ankora� ne alkutimigitaj for-moj.Dum esperanto nun estas sub forta influo de diversajlingvoj, precipe latina-greka, angla, franca kaj germana kajtio speciale koncernas al la scienca-teknika lingvo tre ver-�ajne okazos per �enerala uzado de esperanto la malo.Espe-ranto influos la naciajn lingvojn oni preferos la koncizajnkaj pli la�regulajn formojn kreeblajn en tiu lingvo.La estonton pentras P.Stojan (1922): & En la nuna prepara periodo de esperanto., kiam nidevas altiri e�rop-amerikajn klerulojn, ni toleras milojn davortoj kaj centojn da radikoj tro konataj por homoj de greko-latina civilizo.Tamen post la definitiva alpreno de L.I.kun latempo, interna potenco de esperanto aperos en mirinda kre-ado de novaj vortoj, originalaj, belaj, formitaj el fundamentajelementoj, kaj tiam la neutilaj grekolatina�oj defalos for deesperanto kiel malnova �elo de acero printempa. 49 TITOLOeLIBROKOMENTARO KAJ TERMINOJ KLARIGATAJEtimologio Deveno de vorto.(PV).E�femio Dirmaniero por mildigi la krudecon de la �ustavorto: senfina dormo estas e�femismo anstata� morto .(PV).Gramatika naturo Oni distingas inter vortoj apartenantajal tri �efaj grupoj de vortradikoj gramatike deve-nigeblaj: la substantiva grupo, kies radikoj en-havas sencon de objekto, persono, a�o, (hund ,dom , aer , spirit ), la adjektiva grupo, kies radi-koj enhavas la sencon de kvalito, eco (bon , bel ,em , ebl ), la verba grupo, kies vortoj havas lasencon de ago, esto, ado, (kur , skrib , ekzist ,da�r ).Homonimo Vorto, kiu havas la saman formon kiel alia, sedmalsaman sencon: ekz.ero (elemento de objek-to) kaj ero (jarkalkulo).(PV).Indoe�ropa lingvofamilio Unu el la �efaj familioj de lingvoj.�i enhavas en siaj diversaj grupoj la persan,sanskritan, grekan, latinan, francan, anglan, ger-manan, rusan k.a.lingvojn.Esperanto apartenasal la itala bran�o de la indoe�ropa lingvofamilio.Katakreso Vorto, kiu alprenis sencon nelogikan al �ia orig-ina senco.Esperanto ne posedas multajn kata-kresojn �uste pro la postulo pri logiko en tiu50 FREMDVORTOJ EN ESPERANTOeLIBROlingvo tamen �i prunteprenis el naciaj lingvoj:Ekz.li skribis per fontoplumo , (plumo tie perdissian originan sencon: korneca tubeto garnita perlanugo).Metaforo Esprimmaniero la� kiu oni donas al iu vorto sig-nifon alian ol �ia propra, klarigebla per subkom-prenita komparo (PV).Neologismo Nova, anta�e ne uzata vorto a� esprimo (PV).Principo de sufi�o Principo starigita de Ren� de Saussure,bazita sur la gramatika naturo de la gramatikederiveblaj vortoj en esperanto kaj sur la regulo(11-a regulo de la fundamenta gramatiko espe-ranta), ke anka� la fina�oj same kiel la afiksojestas memstaraj vortoj.La principo postulas, keoni ne senbezone esprimu dufoje la saman ide-on kiel ekz.en sufi�eco, komprenebleco, kiuj enha-vas superfluan adjektivan ideon de ec jam ek-zistantan en sufi� , ebl , en negrulo, laikulo, kiujamba� havas duoblan esprimadon de substan-tiveco: negro kaj ulo, laiko kaj ulo en ekzistado,komencado la agvorto ado nur estas necesa, seoni volas akcenti longan da�ron de la ago.�En 1913 la Lingva Akademio oficiale aprobistiun principon kune kun la principo de necesoen la jena formo:a) Principo de neceso: En konstruon de vortooni devas enkonduki �iujn vortradikojn, sufik-sojn, prefiksojn kaj fini�ojn necesajn por elvokiklare kaj plene la ideon reprezentotan de tiuvorto.51 TITOLOeLIBROb) Principo de sufi�o: Se la ideo tiamaniere es-primita estas jam bone kaj nekonfuzeble kom-prenata el la kunteksto sen iu el la sufiksoj uzi-taj, tiu sufikso povas esti el�etata kiel neutila kajnenecesa.Sintakso Parto de la gramatiko rilatanta al la konstruo dela frazoj, t.e [ Pobierz całość w formacie PDF ]
