Victor Klemperer LTI Notatnik filologa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Albo: .co robinajwytworniejszy choćby dżentelmen, kiedy go napadnie trzech łobuzów, którzy nie boksująwedług reguł, tylko żeby za wszelką cenę odnieść sukces? Zdejmuje surdut i zawija rękawy.Jestto jak najdokładniejsze naśladownictwo prostackiej czci dla boksu manifestowanej przez Hitlera,a ukrywa się za tym jeszcze wyrazna chęć pocieszenia, jakie ma stanowić nie krępująca sięregułami gry nowa broń.Muszę uznać skuteczność wszystkich na j jaskrawszych chwytów Goebbelsowskiejpropagandy - przemawia za tym trwałość i rozległość jej oddziaływania.Nie mogę jednakuwierzyć w to, aby obrazy wzięte z dziedziny boksu spełniły całkowicie swoją rolę.Oczywiście,spopularyzowały postać naszego doktora i spopularyzowały też wojnę - ale w sensie innym niżzamierzony: odebrały jej całą treść heroiczną, wycisnęły na niej piętno brutalności i ostateczniezobojętniły na nią, czyniąc z niej wyłącznie żołnierskie rzemiosło.W grudniu 1944 Reich przyniósł pocieszający artykuł na temat aktualnej sytuacji pióracenionego wówczas literata Schwarza van Berk.Rozważania te były utrzymane w tonie wyrazniebeznamiętnym.Ich tytuł brzmiał: Czy Niemcy mogą w tej wojnie przegrać technicznie na punkty?Założę się, że nie.Byłoby zupełnym błędem mówić tu o oschłości serca, jak w przypadku zdań,które Goebbels znalazł dla stalingradzkiej klęski.Nie, tu tylko zanikło wszelkie wyczucie tego,że między sportem bokserskim a prowadzeniem wojny istnieje ogromna różnica, wojna zatraciłatutaj całą swoją tragiczną wielkość.Vox populi - to nieustannie powracające pytanie współuczestnika wydarzeń, który z wielugłosów będzie decydujący! W ostatnich tygodniach naszej ucieczki, a zarazem wojny,natrafiliśmy pod pewną górnobawarską wsią koło Aichach na ludzi zajętych kopaniem głębokichdołów.Obok wymachujących łopatami stali widzowie, po części umundurowani inwalidzi z tejwojny, o jednej ręce czy o jednej nodze, po części siwowłosi cywile w podeszłym wieku.Toczyła się ogólna rozmowa; było jasne, że są to volksszturmiści, którzy z tych dołów mająstrzelać z pancerfaustów do nadjeżdżających czołgów.W owych dniach, kiedy wszystko sięwaliło, słyszałem niejednokrotnie wyznania wiary w zwycięstwo, oparte na niezłomnej nadzieicudu; tutaj natomiast manifestowano bez osłonek przekonanie, i to wręcz radosne przekonanie,że wszelki opór na nic się nie zda i że bezsensowna wojna dziś albo jutro się skończy.- %7łeby tamwskakiwać, do własnego grobu?.Co to, to nie! - A jak cię powieszą? - Dobrze, wlezę tam, alewezmę ze sobą ręcznik.- To powinniśmy zrobić wszyscy.%7łeby wystawić jako białą flagę.-Jeszcze lepiej byłoby i lepsze by zrobiło wrażenie (to przecież Amerykanie, ludzie sportu) rzucićto przed nich, tak jak się rzuca ręcznik na ring. XXXIIIGefolgschaft[106]Kiedy słyszę słowo Gefolgschaft, widzę zawsze przed sobą naszą Gefolgschaftssaal [salazebrań załogi, świetlica] w zakładzie firmy Thiemig & M�bius - i to w dwóch wersjach.Elementem stałym jest namalowany dużymi literami na ścianie nad drzwiami napis Gefolgschaftssaal.Otóż w wersji pierwszej wisi pod nim na gwozdziu w futrynie drzwitabliczka: %7łydzi! ; taka sama ostrzegawcza tabliczka wisi na sąsiednim WC.W tym przypadkubardzo długa sala mieści ogromny, w podkowę ustawiony, stół z przynależnymi do niegokrzesłami, wieszaki zajmujące połowę długości dłuższej ściany, mównicę i fortepian przykrótszej ścianie i nic poza tym oprócz zegara elektrycznego, takiego samego, jakie wiszą wewszystkich pomieszczeniach fabrycznych i biurowych.W wersji drugiej brak obu tabliczek: nadrzwiach sali i na WC, natomiast mównica jest spowita w sukno ze swastyką, nad podium po obustronach dużego portretu Hitlera wiszą flagi ze swastyką, a boazerię wokół całej sali zdobiprzebiegająca na wysokości człowieka girlanda przetykana chorągiewkami ze swastyką.Kiedyzachodzi ten właśnie przypadek - zamiana powszedniego wyglądu sali na uroczysty następuje naogół w godzinach przedpołudniowych - nasza półgodzinna przerwa obiadowa upływa wweselszym niż zwykle nastroju; wiadomo wtedy, że pójdziemy do domu o kwadrans wcześniej,ponieważ zaraz po końcu pracy sala musi być wolna od %7łydów i przywrócona swemuprzeznaczeniu kultowemu.Wszystko to wiąże się z jednej strony z zarządzeniami Gestapo, z drugiej zaś z ludzkimcharakterem naszego szefa, który jemu samemu przysporzył wiele nieprzyjemności iniebezpieczeństw, a nam niejeden kawałek końskiej kiełbasy z aryjskiej kantyny - i jednak wkońcu okazał się dla szefa korzystny.Gestapo nakazało jak najściślej odizolować %7łydów odrobotników aryjskich.Przy samej pracy nakaz ten był zupełnie, albo przynajmniej częściowo, niedo zrealizowania; tym surowiej miał być przestrzegany w szatni i pomieszczeniu do spożywaniaposiłków.Pan M.mógł był nas wsadzić do jakiejś ponurej i ciasnej piwnicy; zamiast tego oddałnam jasną świetlicę.Ileż problemów i aspektów LT I przewinęło mi się przez głowę w tej sali, kiedy sięprzysłuchiwałem nie kończącym się sporom innych, czy to na temat podstawowej kwestii:syjonizm albo niemieckość pomimo wszystko, czy to - częstszych i gorętszych - o przywileje%7łydów nie noszących gwiazdy, czy to o jakieś najdrobniejsze błahostki [ Pobierz całość w formacie PDF ]