[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czciły was dodre nasze ojce i pradziady , a synowie co w bite stąpać mieli ślady , szydząc świętej poczciwych swych przodków prostoty , za blask czczego poloru zamienili cnoty".Krasicki wierzył w wychowawczą rolę satyry i tak określał jej cel :"Satyra prawdę mówi względów się wyrzeka,Wielbi urząd, czci króla , lecz sądzi człowieka"Posługując się satyrą jako główną bronią, zwalczał Krasicki ponure dziedzictwo czasów saskich - sarmatyzm i szkodliwe naleciałości cudzoziemszczyzny, np.w "Żonie modnej" sktrytykował modne wówczas wychowanie kobiet w duch kultury francuskiej, w "Pijaństwie" sportretował szlachcica pddanego zgubnemu nałogowi, nie potrafiącego logicznie myśleć, wyzbytego hamulców wewnętrznych, człowieka który stoczył się na dno moralnego upadku.Posługując się żartem, ciętą ironią Krasicki pragną wychować moralnie zdrowe społeczeństko, które był by zdolne, do przeprowadzenia reform w państwie.W odrodzeniu moralnym, w odmianie obyczjów widział właściwą drogę ratowania ojczyzny.On sam i jemu wspócześni dobrze rozumieli, że śmiech jest skuteczną bronią w walce z ludzkimi wadami.Julian Ursyn Niemcewicz stwierdził, że :"Szmieszność jest najstraszniejszą jest dla miłości własnej bronią i taką jest bojaźń onej, iż częstokrość ludzie wolą być godni nagany aniżeli śmiechu."Ignacy Krasicki był bystrym obserwatorem życia ludzkiego.Swoje uwagi i spostrzerzenia na temat świata i ludzi zawarł również w "Bajkach i przypowieściach".Świat przedstawia się w nich posępnie, żądzi w nich siła przed prawem.Władca, a jest nim władca absolutny kieruje się interesem własnym, poddporządkowuje sobie poddanych i czyni to w sposób przewrotny pod maską praworządności.Wiele jest w życiu obłudy, zrówno w społeczny jak i osobistym.Trudno o prawdziwą przyjaźń, która sprawdza się w chwilach próby.Poeta widzi, że ludzie, chociąż tak hełpią się swoim rozumem, chociaż głoszą piękne hasła o miłości bliźniego, i w ogóle cnoty, jednak czynami zaprzeczają swoim poglądom.Krasicki jest moralista.Uczy skromności i umiaru, głosi zasadę "złotego środka", ostrzega przed złudnymi pozorami.Chwali pracowitość, rzetelność, ceni zdrowy rozsadek i doświadczenie, potępia zarozumialstwo.Praktyczna mądrość życiowa płynąca zbajek streszcza się w przestrodze ; Nie bądź głópi, czyli miej rozum, który dobry "po szkodzie", ale jeszcze leprzy "przed szkodą." Trwała wartościa bajek Krascickiego jest ich ponad czasowość iaktualność; natura ludzka zmienia się bardzo wolno, lub nie zmienia się wcale, wśród ludzi nie brak głupców, fałszywych przyjaciół, samolubów, zarozumialców.Bajki posiadają nie tylko głęboką i piękną treść , zachwycają formą , zwięzłością i lapidarnością języka.Urzekają prostotą stylu, jasnością konstrukcji.Ze względu na swój charakter uniwersalny , mądrość płynąca z doświadczenia i rozumiena świata bajki Kraśickiego zdobyły uznanie w skali europejskiej.Kraśicki to wychowawca narodu walczył z ciemnotą ,piętnował ujemne zjawiska życia społecznego,kreował wzory pozytywnych obywateli.Nie był rzecznikiem postawy heroicznej , w swych utworach wskazywał wartości pracy,uczciwości i rozsądku.W powieści "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" stworzył wzór szlachcica , dobrego pana , demokraty , wzorowego obywatela.Wzorzec ten przeciwstawiał tradycjonalizmowii , konserwatyzmowi szlachty polskiej.Pozytywnych bohaterów epoki oświecenia wykreował wybitny publicysta , poeta J.U.Niemcewicz w komedii politycznej "Powrot posła".Konserwatywnemu i ograniczonemu umysłowo , chciwemu staroście Gadulskiemu , przeciwstawił szlachcica oświeconego , Pana Podkomorzego , ktory nakazuje synowi , "kochać ojczyznę i trzyma się cnoty "oraz młodego demokrate wcielającego ideały demokratyczne w życie , posła , zwolennika reform w państwie.Z komedii Niemcewicza płynie dla wszystkich przesłanie , brzniące jako nakaz moralny :"Niech każdy ma szczęśliwość powszechną w pamięci ,J miłość własną - kraju miłości poświęci".Z powyższych rozważań wynika , że praca , użyteczność , patriotyzm ,a także szczęście ludzi stanowiły trwae wartości epoki oświecenia.Poszukując trwałych wartości w literaturze odrodzenia i oświecenia nie sposob pominąć analizy zagadnień natury filozoficznej , światopoglądowej.J znów odwołam się do najbardziej reprezentatywnych twórców epok , m.in.do filozofii J.Kochanowskiego.Problematykafilozoficzna zajmuje w dziełach Mistrza z Czarnolasu miejsce szczególne, profesor Grzeszczuk ryzykuje stwierdzenie , że jest to miejsce centralne.Uprawiał ją Kochanowski od pierwszych utworów aż po ostatnie ;od hymnu "Czego chcesz od nas Panie " aż po "Treny".Problematyka ta łączyla się z poglądem na zadania człowieka wobec państwa i wspłczesności.We "Fraszkach" i "Pieśniach" Jana Kochanowskiego pobrzmiewają echa stoicyzmu i epikureizmu.Poeta roztacza optymistyczną wizję świata , głosi radość życia , zachęca do korzystania z każdej chwili , bo "kto tak mądry , że zgadnie ,Co nam jutro przypadnie ?"pyta w Pieśni IX.Poeta świadomy zmienności i przemijalności losów człowieka , pragnie przeżyć życie spokojne i radosne, w miłym towarzystwie przy muzyce i winie.Swój żartobliwy nastrój uzasadnia tym , że nikt nie jest w stanie przeniknąć tajemnicy swego przeznaczenia,gdyż "Wszystko dziwnie się plecie , na tym biednym świecie".Dlatego nie tylko radość życia , ale też ból i cierpienie są nieodłącznymi towarzyszami życia ludzkiego.Trzeba więc kierować się w życiu haracjańską zasada "złotego środka " , stałością sumienia i cnotę.J [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • trzylatki.xlx.pl