[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I.Leninem, w specyficznych warunkach Rosji.Marksowska wizja komunizmu była konstrukcją ideologiczną powstała na zasadzie opozycji w stosunku do kapitalizmu.Własności prywatnej przeciwstawiał Marks własność wspólną, społeczną: zróżnicowanemu społeczeństwu klasowemu harmonijne społeczeństwo bezklasowe; samoczynnej, rynkowej regulacji gospodarki regulację planową itp.Bolszewicy dostosowali doktrynę marksowską do potrzeb rewolucyjnej praktyki.Lenin rozpropagował tezę, że rewolucja proletariacka i zbudowanie podstaw komunizmu nie będzie możliwe bez awangardy proletariatu, czyli zorganizowanych z w partię komunistów.W ten sposób marksowska idea misji dziejowej proletariatu przerodziła się w ideę kierowniczej roli partii komunistycznej.Zgodnie z nią, partii tej jako wyrażającej najpełniej interesy proletariatu, przysługuje nadrzędna rola, a tym samym i najwyższa władza w państwie.Konsekwencje tej idei dla przyszłego kształtu państwa i gospodarki „realnego socjalizmu” były bardzo poważne.Nastąpiła daleko posunięta symbioza funkcji partyjnych i państwowych.Nastąpiło daleko idące, trwałe upolitycznienie systemu gospodarczego.Zaczęła wpływać bezpośrednio na politykę gospodarczą, określać cele i proporcje planu centralnego, decydować o regułach zarządzania całą gospodarką, a nawet ingerować wprost w działalność poszczególnych przedsiębiorstw.Na późniejszy kształt systemu społeczno 0 gospodarczego miały też istotny wpływ szczególne warunki, w jakich powstawało państwo radzieckie, które sprzyjały koncentracji władzy na szczeblu centralnym oraz upowszechnianiu się administracyjnych i zarazem wysoce represyjnych rozwiązań.Wcielenie w życie marksowskiej wizji komunizmu było w praktyce zadaniem, niewykonalny.Niewykonalne okazało się pogodzenia, przyjętych w teoretycznej wizji podstawowych założeń z rzeczywistością głównej zasady konstrukcyjnej systemu komunistycznego, tj.założenia o istnieniu w nim jedności interesów.Niezgodność ta stwarzała nieustanne zagrożenie dla struktur państwa.Eliminowano swobodne artykułowanie przez społeczeństwo jego zróżnicowanych interesów, opinii i żądań w obrębie przede wszystkim instytucji politycznych, ale także w organizacjach i instytucjach gospodarczych, związkach zawodowych itp.Ograniczanie wolności, obywatelskich stało się tym samym warunkiem istnienia systemu, a ich poszerzanie źródłem jego zagrożenia.Również upaństwowienie rzeczowych czynników produkcji i zmiany w charakterze państwa nie uwalniały społeczeństwa od zjawisk alienacji, raczej wyzwalały nowe ich formy.Podziały społeczne zanikły, choć zmieniały się znacznie kryteria tych podziałów.Planowe, bezpośrednie dostosowywanie produkcji do potrzeb okazało się procesem bardzo skomplikowanym.Wyeliminowanie rynku nie ułatwiło tego procesu, ale go utrudniło.Gospodarka centralnie planowana charakteryzowała się dwiema zasadniczymi cechami:ldominacją państwowej własności czynników produkcji,llnierynkową alokacją zasobów gospodarczych.lPaństwowa własność czynników produkcji odnosiła się przede wszystkim do dóbr kapitałowych, w mniejszym stopniu do ziemi, a w najmniejszym do pracy.Jednakże nawet w przypadku pracy państwo stosowało rozliczne administracyjne regulacje i reglamentacje.Jeśli chodzi o własność ziemi, to w większości krajów „realnego socjalizmu” dominowała formalnie własność spółdzielcza, a w Polsce nawet własność prywatna.W krajach „realnego socjalizmu” występował sektor spółdzielczy, a także, choć w znacznie mniejszym zakresie, sektor prywatny.Obydwa te sektory miały jednak dość szczególny charakter, który był związany głównie z trzema czynnikami:lz różnymi typu ograniczeniami praw własności, poszczególnych spółdzielców i właścicieli prywatnych,llz funkcjonowaniem spółdzielczych i prywatnych jednostek gospodarczych w otoczeniu zdominowanym przez sektor państwowy,llz występowaniem dość wyraźnej tendencji do upodabniania się tych dwu sektorów do sektora państwowego.lTrzeci z tych czynników występował w sposób szczególnie widoczny w przypadku sektora spółdzielczego, czego efektem było zjawisko zwane „ upaństwowieniem spółdzielczości”.Wyraziło się to m.in.w dążeniu administracji państwowej do faktycznego podporządkowania sobie sektora spółdzielczego, ujednolicenia reguł funkcjonowania tych dwu sektorów, ich struktur organizacyjnych oraz systemu ekonomiczno-finansowego działających w tych sektorach jednostek gospodarczych.Z dominacją państwa i państwowej własności czynników produkcji związane były zasadnicze cechy systemu funkcjonowania gospodarkiw krajach „realnego soc13 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl trzylatki.xlx.pl
.I.Leninem, w specyficznych warunkach Rosji.Marksowska wizja komunizmu była konstrukcją ideologiczną powstała na zasadzie opozycji w stosunku do kapitalizmu.Własności prywatnej przeciwstawiał Marks własność wspólną, społeczną: zróżnicowanemu społeczeństwu klasowemu harmonijne społeczeństwo bezklasowe; samoczynnej, rynkowej regulacji gospodarki regulację planową itp.Bolszewicy dostosowali doktrynę marksowską do potrzeb rewolucyjnej praktyki.Lenin rozpropagował tezę, że rewolucja proletariacka i zbudowanie podstaw komunizmu nie będzie możliwe bez awangardy proletariatu, czyli zorganizowanych z w partię komunistów.W ten sposób marksowska idea misji dziejowej proletariatu przerodziła się w ideę kierowniczej roli partii komunistycznej.Zgodnie z nią, partii tej jako wyrażającej najpełniej interesy proletariatu, przysługuje nadrzędna rola, a tym samym i najwyższa władza w państwie.Konsekwencje tej idei dla przyszłego kształtu państwa i gospodarki „realnego socjalizmu” były bardzo poważne.Nastąpiła daleko posunięta symbioza funkcji partyjnych i państwowych.Nastąpiło daleko idące, trwałe upolitycznienie systemu gospodarczego.Zaczęła wpływać bezpośrednio na politykę gospodarczą, określać cele i proporcje planu centralnego, decydować o regułach zarządzania całą gospodarką, a nawet ingerować wprost w działalność poszczególnych przedsiębiorstw.Na późniejszy kształt systemu społeczno 0 gospodarczego miały też istotny wpływ szczególne warunki, w jakich powstawało państwo radzieckie, które sprzyjały koncentracji władzy na szczeblu centralnym oraz upowszechnianiu się administracyjnych i zarazem wysoce represyjnych rozwiązań.Wcielenie w życie marksowskiej wizji komunizmu było w praktyce zadaniem, niewykonalny.Niewykonalne okazało się pogodzenia, przyjętych w teoretycznej wizji podstawowych założeń z rzeczywistością głównej zasady konstrukcyjnej systemu komunistycznego, tj.założenia o istnieniu w nim jedności interesów.Niezgodność ta stwarzała nieustanne zagrożenie dla struktur państwa.Eliminowano swobodne artykułowanie przez społeczeństwo jego zróżnicowanych interesów, opinii i żądań w obrębie przede wszystkim instytucji politycznych, ale także w organizacjach i instytucjach gospodarczych, związkach zawodowych itp.Ograniczanie wolności, obywatelskich stało się tym samym warunkiem istnienia systemu, a ich poszerzanie źródłem jego zagrożenia.Również upaństwowienie rzeczowych czynników produkcji i zmiany w charakterze państwa nie uwalniały społeczeństwa od zjawisk alienacji, raczej wyzwalały nowe ich formy.Podziały społeczne zanikły, choć zmieniały się znacznie kryteria tych podziałów.Planowe, bezpośrednie dostosowywanie produkcji do potrzeb okazało się procesem bardzo skomplikowanym.Wyeliminowanie rynku nie ułatwiło tego procesu, ale go utrudniło.Gospodarka centralnie planowana charakteryzowała się dwiema zasadniczymi cechami:ldominacją państwowej własności czynników produkcji,llnierynkową alokacją zasobów gospodarczych.lPaństwowa własność czynników produkcji odnosiła się przede wszystkim do dóbr kapitałowych, w mniejszym stopniu do ziemi, a w najmniejszym do pracy.Jednakże nawet w przypadku pracy państwo stosowało rozliczne administracyjne regulacje i reglamentacje.Jeśli chodzi o własność ziemi, to w większości krajów „realnego socjalizmu” dominowała formalnie własność spółdzielcza, a w Polsce nawet własność prywatna.W krajach „realnego socjalizmu” występował sektor spółdzielczy, a także, choć w znacznie mniejszym zakresie, sektor prywatny.Obydwa te sektory miały jednak dość szczególny charakter, który był związany głównie z trzema czynnikami:lz różnymi typu ograniczeniami praw własności, poszczególnych spółdzielców i właścicieli prywatnych,llz funkcjonowaniem spółdzielczych i prywatnych jednostek gospodarczych w otoczeniu zdominowanym przez sektor państwowy,llz występowaniem dość wyraźnej tendencji do upodabniania się tych dwu sektorów do sektora państwowego.lTrzeci z tych czynników występował w sposób szczególnie widoczny w przypadku sektora spółdzielczego, czego efektem było zjawisko zwane „ upaństwowieniem spółdzielczości”.Wyraziło się to m.in.w dążeniu administracji państwowej do faktycznego podporządkowania sobie sektora spółdzielczego, ujednolicenia reguł funkcjonowania tych dwu sektorów, ich struktur organizacyjnych oraz systemu ekonomiczno-finansowego działających w tych sektorach jednostek gospodarczych.Z dominacją państwa i państwowej własności czynników produkcji związane były zasadnicze cechy systemu funkcjonowania gospodarkiw krajach „realnego soc13 [ Pobierz całość w formacie PDF ]