[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gdybyśmymogli jąjeszcze raz dokładnie obserwować, przyj-rzelibyśmy się starannie szczegółom,upewniając się, czy było rzeczywi-ście tak, jak to opisano.Gdyby daną obserwację mo\
nabyło powtórzyć, mielibyśmy większą szansę określenia jej przyczyn, manipulowalibyśmybowiem jednym i tylko jednym elementem, by sprawdzić, czy zaszła w naszych obserwacjachjakaś zmiana.Z klinicznym studium przypadku po-stępowanie takie jest niemo\
liwe;wszystkie przypadki bowiem ró\
nią się pod takim czy innym względem.BRAK MOśLIWOZ
CI UOGÓLNIENIANawet tak przekonujÄ…ce przypadki jak Jacka odnoszÄ… siÄ™ tylko do jed-nego czÅ‚owieka.Czyka\
dy przypadek histerycznej ślepoty spowodo-wany jest nieświadomym pragnieniem, byczegoś nie widzieć? I od-wrotnie, czy ka\
de takie pragnienie prowadzi do histerycznejślepoty? Ile jest takich osób, które mimo nieświadomego pragnienia, by czegoś nie widzieć,nie cierpią na histeryczną utratę wzroku? Tego po prostu nie wiemy i kliniczne studiumprzypadku co najwy\
ej potwierdza, \
e w jednym wypadku taki był początek histerycznejślepoty.Przestudio-wanie kilku takich przypadków mogłoby ujawnić, \
e ka\
da z badanychosób miała nieświadome pragnienie, by czegoś nie widzieć; mogliby-śmy wtedy wnioskować,\
e pragnienie takie jest czymś powszechnym przy histerycznej utracie wzroku.Nadal jednaknie wiedzielibyśmy, czy osoby nie cierpiące na ślepotę histeryczną są wolne od takichpragnień.A bez tej informacji nie mo\
emy wyciągać wniosków przyczyno wo-skutkowych.160 " METODY BADANIA ZABURZEC
PSYCHICZNYCHf lBRAK DANYCH DO WNIOSKOWANIA O PRZYCZYNACHBardzo rzadko mo\
na na podstawie pojedynczego studium przypadku wnioskować oetiologii.W wypadku Jacka przyczyna była jasna.Zwy-kle jednak jest ona mniejjednoznaczna.Najczęściej mamy do czynienia z szeregiem zdarzeń, z których ka\
de mogłobystanowić przyczynę ob-jawu.Czasem w ogóle nie da się ustalić \
adnego ewidentnegozdarze-nia.Jest to najpowa\
niejszy mankament metody klinicznego studium przypadku.Abystwierdzić, czy A powoduje B, musimy wiedzieć przy-najmniej tyle, \
e ilekroć pojawia się A,pojawia się tak\
e B.Mając wiele przypadków, w których występuje B, mo\
emy sprawdzić,czy zawsze poprzedzone jest ono przez A.Tutaj jednak pytanie o przyczy-nę zostajeodwrócone: gdy wystąpi A, czy potem wystąpi tak\
e B? Czy zawsze jest tak, \
e ilekroć ktośnieświadomie pragnie uniknąć zobacze-nia czegoś, następuje ślepota histeryczna? Chcąc tosprawdzić, musieli-byśmy zbadać wiele przypadków osób nie cierpiących na ślepotęhiste-ryczną i stwierdzić, \
e brak u nich takiego nieświadomego pragnienia.Metodę historiiprzypadku stosuje się jednak tylko wobec osób cierpią-cych na jakieś zaburzenie.Nie stosujesię jej wobec osób niezaburzo-nych.Nie potrafimy więc zwykle stwierdzić, co jest przyczynązabu-rzeń.Kliniczne studium przypadku, to najbogatsze z
ródło hipotez na temat przy-czyn zaburzeńpsychicznych i ich lecznia.Zwykle na podstawie historii przypadku formułuje się kilkahipotez co do przyczyn, których nie da się zweryfikować badając nawet kolejne, podobneprzypadki.Tematem tego rozdziału jest właśnie poszukiwanie właściwej przyczyny spośródkilku mo\
liwych.Poszukiwanie to, to główny powód, dla którego przechodzi-my teraz odomawiania przypadków klinicznych do omówienia metody eksperymentu.EKSPERYMENT NAUKOWYWielką ambicją ka\
dego eksperymentu naukowego jest_wyjaśnienie_da-.jiego zjawiskadzięki znalezieniu jego przyczyny.Metoda eksperymental-na, w swej postaci podstawowej,jest prosta: (1) zgadujemy, jaka mo\
e być przyczyna danego zdarzenia (stawiamy na tentemat hipotezę); (2) usuwamy przypuszczalną przyczynę i sprawdzamy, czy dane zdarzeniezanika; (3) przywracamy przyczynę i sprawdzamy, czy zdarzenie znowu wystąpiło.Eksperyment to procedura, w której manipulujemy hipotetyczną przy- czynąi dokonujemypomiaru konsekwencji.Manipulowana przez eks-perymentatora hipotetyczna j>rzyczyna totak zwana zmienna niezale\
-n«._jCon^ekwencjÄ™ zaÅ›, którÄ… mierzy eksperymentator,nazywamy zmien-'nÄ… zale\
nÄ…~Jef pojawienie siÄ™ zale\
y bowiem od tego, czy poprzedziła^ jąprzyczyna.Zmienne niezale\
nÄ…! zale\
ną definiujemy operacyjnie.De-nnlcjaj^erocyjna tozbiór dających się mierzyć ^w^rjirików^wjktóryć dane zjawjskjo_sie__p_ojaMirNadwagęmo\
na więc zdefiniować operacyj-nie jako stan, w którym waga człowieka przekracza o conajmniej 15Metoda eksperymentalna-bsi ob trJfv-obowoqgmv sEKSPERYMENT NAUKOWY " 161rfoyt isbulprocent normalną wagę dla danego wzrostu, według tabeli norm wago-wych.Depresję z koleimo\
na zdefiniować jako wynik wy\
szy od okre-1 słonego w wykazie objawów depresji.Gxłymanipulacja zmienną nieza-I le\
nÄ… prowadzi do zniiaii^mienneLzale\
nel, mówimy., \
ewystąpił efekt i ~eKśperymentalny.~~" Jak pamiętamy, kliniczne studium przypadku rzadkokiedy daje roz-strzygającą odpowiedz
na pytanie p przyczynę.Badając wiele podobnychprzypadków mo\
emy stwierdzić, \
e na ogół wystąpienie ślepoty histerycz-nej poprzedzawystąpienie nieświadomych pragnień.Nie mo\
emy jednak na podstawie tych przypadkówustalić, czy po wystąpieniu takich pra-gnień zwykle pojawia się rzeczony objaw.Dobryeksperyment w zasa-dzie pozwala uzyskać odpowiedz
na to pytanie: narzucamy ludziomokre-ślone pragnienie (zmienna niezale\
na) i sprawdzamy, czy nastąpiła śle-pota histeryczna(zmienna zale\
na).Eksperymentu takiego nikt jednak nie "przeprowadzi z wielu powodów zarówno etycznych, jak i praktycz-nych.Przyjrzyjmy się teraz eksperymentowi, którynaprawdę przeprowa-dzono i którego celem było sprawdzenie skuteczności nowego sposobuleczenia depresji.A
agodzenie depresjipoprzez pozbawianiemarzeń sennycheksperymentBadacze poszukujący sposobu leczenia depresji zwrócili ostatnio uwagę na kilka klinicznychhistorii przypadków poświęconych deprywacji snu.Okazało się, \
e niektóre osoby cierpiącena depresję, które z ró\
nych powodów nie spały przez kilka kolejnych nocy, zaczęły byćmniej de-presyjne.Była to zaskakująca obserwacja.Badacze skojarzyli ten fakt z innym:efektem ubocznym stosowania dwóch grup leków antydepre-syjnych, preparatówtrójpierścieniowych oraz inhibitorów MAO, jest _ zmniejszenie liczby marzeń sennych.Postawiono więc hipotezę, \
e samo pozbawienie marzeń sennych mo\
e łagodzić depresję(Yogel, 1975).Gdy śnimy, gałki oczne poruszają się szybko pod powiekami; mię-śnie szyjne i te poło\
oneponi\
ej szyi wiotczejÄ…j u mÄ™\
czyzn następujeW laboratorium do badań nad snem prowadzi się obserwacje nad deprywacją snu.Za pomocąsygnałów elektrycznych rejestruje się szybkie ruchy gałek ocznych.Gdy ruchy takie zostanązarejestrowne włącza się budzik i osoba badana się budzi." n oaorr162METODY BADANIA ZABURZEC
PSYCHICZNYCHStosowanie grup kontrolnych w celu wyeliminowania zmiennych zakłócającycherekcja członka [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

trzylatki.xlx.pl