[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Eliza Orzezkowa "Nad Niemnem"„Nad Niemnem” Elizy OrzeszkowejKiedy ukazało się „Nad Niemnem”, w 1887 r.drukował je „Tygodnik Ilustrowany, Orzeszkowa była już znaną pisarka z poważnym literackim i publicystycznym dorobkiem.Szczególne uznanie krytyki i czytelników zdobyły jej powieści w których dominowały „tematy narodowe” ujęte w ramy ideowych i literackich nurtów.Powieść syntezą pozytywizmu„Nad Niemnem” powstało w latach 1885 - 1886, a do rąk czytelników trafiło w przededniu 25 rocznicy powstania styczniowego.Było więc nie tylko przypomnieniem i uczczeniem wielkiego narodowego wydarzenia, ale przyniosło również refleksje związane z popowstaniową rzeczywistością, podejmowało trudny temat zachowania narodowej tożsamości, mimo klęski i pogrzebania nadziei na szybką realizację niepodległościowych marzeń.Program pozytywistów - pokolenia, dla którego powstanie styczniowe stanowiło granicę „między dawnymi i nowymi laty”, był próbą szukania innych dróg, przynajmniej częściowego ograniczenia zależności.W takim kontekście powieść Orzeszkowej traktować trzeba jako wykładnię tych powinności, które społeczeństwo polskie, okaleczone przez historię, musi podjąć, by stan totalnego zniewolenie i apatii ustąpił miejsca wierze w rychłe spełnienie „snów o potędze”.lPraca, nauka, korzystanie z osiągnięć techniki, otrzymują tu nowy wymiar - stanowią nie tylko drogę, na którą warto wstąpić dla udoskonalenia własnych umiejętności i zdobywania jednostkowych doświadczeń, ale stają się również nakazem moralnym, umożliwiają bowiem rozwój społeczny, są fundamentem przyszłej, wolnej Polski.llMyśl o przyszłości nie może przesłonić pamięci o korzeniach, rodowodzie, tradycjach, tym, co najdobitniej zaświadcza o narodowym trwaniu, mimo braku realnych granic państwa.lTe prawdy znalazły wyraz artystyczny w powieści Orzeszkowej.Kompozycja utworu ma charakter dwuwarstwowy.Akcja powieści rozgrywa się co prawda w latach osiemdziesiątych wieku XIX , ale retrospektywne nawiązania stale przenoszą czytelnika w rok 1863 (czas powstania traktowany jest jednoznacznie pozytywnie).SymbolikaW powieści rolę symboliczną odgrywają dwie mogiły:lgrób mitycznych przodków, protoplastów rodu Bohatyrowiczów, Jana i Cecylii - niejako sankcjonuje i uświęca rolę tego zaścianka na ziemi nadniemeńskiej (symboliczny grób osnuwa legenda siegająca średniowiecza);llmogiła powstańcza to:l* symbol świętego czasu powstania, kiedy to wszyscy solidarnie, i dwór i zaścianek, poszli walczyć za wielką sprawę w imię wolności, równości, demokratyzmu i współpracy,* swoiste miejsce pamięci narodowej, którym opiekują się Bohatyrowicze przechowywający wartości przez nią symbolizowane.Symboliczną role odgrywa tu także przyroda nadniemeńska, pośród której się żyje i umiera.lJej opisy, obszerne i barwne są hołdem złożonym naturze, ale stanowią także odniesienie do spraw, wobec których rzeka, bór, pola uprawne i drogi zachowują milczenie, są tylko ich biernym świadkiem.llW świecie przyrody, niekiedy tajemniczej i dzikiej, panuje wieczna harmonia, ład i wewnętrzny spokój.Świat ludzi kłóci się z tą naturalną jednością, choć powinien dążyć do życia z nią w symbiozie.Czas narodowej próby takiej zgody wymaga.lObraz ziemiaństwa po powstaniu styczniowymW „Nad Niemnem” wszyscy bohaterowie należą do warstwy szlacheckiej.Orzeszkowa podejmuje próbę analizy zmian jakie zaszły w społeczeństwie polskim po powstaniu styczniowym.W sytuacji konkurencji ekonomicznej odchodzą w zapomnienie wielkie ideały, a środowisko szlacheckie , w dużej części, degeneruje się.Przedstawione tu środowisko można podzielić na trzy grupy:Arystokrację:lZygmunt Korczyński * syn legendarnego w okolicy Andrzeja Korczyńskiego, wychowany na kosmopolitę i lekkoducha.Człowiek słaby i pozbawiony moralności.Ożeniony z bogatą i uwielbiającą go panna Klotyldą, szybko znudził się żoną i pargnie nawiązać romans z Justyną.llTeofil Różyc * kuzyn sąsiadów Korczyńskich, Kirłów.Posiadacz zrujnowanego, ale jeszcze znacznego majątku, człowiek zdegenerowany (morfinista), który w małżeństwie z Justyna upatruje odmiany życia.lDwórlBenedykt Korczyński * właściciel Korczyna, dzielny, wiecznie zapracowany gospodarz zbyt jednak dosłownie traktujący patriotyczny nakaz utrzymania dobrze prosperującego majątku w polskich rękach, zapomina bowiem o niemniej ważnym obowiązku wspomagania aktywności Polaków o niższym statusie społecznym (konflikt z zaściankiem)llEmilia Korczyńska * żona Benedykta, neurotyczna, rozkapryszona piękność, nękana chorobami prawdziwymi i urojonymi.Żyje w izolowanym świecie dwu pokoi, które urządziła w stylu sentymentalnym i wypełniła bibelotami i romansami.Kontaktuje się wyłącznie z damą do towarzystwa, panną Teresą.Z życiem dworu i pracą nie chce mieć nic wspólnego.llWitold Korczyński * syn właścicieli Korczyna, młody, postępowy szlachcic pełen pozytywistycznych ideałów.Krytykuje ojca pragnąc wprowadzić wiele zmian w zarządzanym majątku, a także obwinia go o zaostrzenie konfliktu z zaściankiem.Poproszony na weselu Elżuni Bohatyrowiczówny o wstawiennictwo w związku z przegraniem przez zaścianek procesem, dzięki swemu zaangażowaniu przyczynia się do zakończenia sporu.llJustyna Orzelska * piękna, dumna i mądra, ale niestety niemajętna panna, pełni w domu wujostwa Korczyńskich rolę rezydentki.Ojciec Justyny, to zdziwaczały i zdziecinniały starszy pan.Zajmuje się tylko grą na skrzypcach i jedzeniem.Do Justyny zalecał się niegdyś Zygmunt Korczyński, ale presja środowiska udaremniła mezalians.Dziewczyna bardzo boleśnie przeżyła zawód miłosny, odczuwa swą samotność i bezsens życia „na łaskawym chlebie”.Przypadkiem poznany Jan Bohatyrowicz budzi jej zainteresowanie, a coraz częstsze wizyty w zaścianku zbliżają młodych ku sobie.W czasie wizyty na mogile powstańczej stryj Jana, Anzelm opowiada jej dzieje swojej miłości do Marty Korczyńskiej, siostry Benedykta nie wspomina jednak o powodach rozstania.Ta spytana, wyznaje, że bała się pracy, a także wstydu, jaki pzreżywała, gdy dwór wyśmiewał się z jej „chłopskiego amanta”.Mądra dziewczyna pzryjmuje oświdczyny Jana a odrzuca umizgi Różyca.Opuszcza dwór i odprowadzana przez wuja, kieduje się ku zagrodzie Jana.lZaścianeklAnzelm i Jan Bohatyrowiczowie - głęboko przywiązani do tradycji narodowej i do rodzimej ziemi.Serdeczni i otwarci wobec przyjaznym im reprezentantom dworu (Justyna, dzieci Korczyńskich); schłopiali w wyniku trudnej sytuacji ekonomicznej, ale zachowujący godność i pamięć lepszej przeszłościlOrzeszkowa kreuje obraz idealnego ziemianina, człowieka skromnego, prawego i pracowitego, który winien upatrywać sensu i szczęścia swojego istnienia na własnej ziemi, w pracy dla dobra ojczyzny [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl trzylatki.xlx.pl
.Eliza Orzezkowa "Nad Niemnem"„Nad Niemnem” Elizy OrzeszkowejKiedy ukazało się „Nad Niemnem”, w 1887 r.drukował je „Tygodnik Ilustrowany, Orzeszkowa była już znaną pisarka z poważnym literackim i publicystycznym dorobkiem.Szczególne uznanie krytyki i czytelników zdobyły jej powieści w których dominowały „tematy narodowe” ujęte w ramy ideowych i literackich nurtów.Powieść syntezą pozytywizmu„Nad Niemnem” powstało w latach 1885 - 1886, a do rąk czytelników trafiło w przededniu 25 rocznicy powstania styczniowego.Było więc nie tylko przypomnieniem i uczczeniem wielkiego narodowego wydarzenia, ale przyniosło również refleksje związane z popowstaniową rzeczywistością, podejmowało trudny temat zachowania narodowej tożsamości, mimo klęski i pogrzebania nadziei na szybką realizację niepodległościowych marzeń.Program pozytywistów - pokolenia, dla którego powstanie styczniowe stanowiło granicę „między dawnymi i nowymi laty”, był próbą szukania innych dróg, przynajmniej częściowego ograniczenia zależności.W takim kontekście powieść Orzeszkowej traktować trzeba jako wykładnię tych powinności, które społeczeństwo polskie, okaleczone przez historię, musi podjąć, by stan totalnego zniewolenie i apatii ustąpił miejsca wierze w rychłe spełnienie „snów o potędze”.lPraca, nauka, korzystanie z osiągnięć techniki, otrzymują tu nowy wymiar - stanowią nie tylko drogę, na którą warto wstąpić dla udoskonalenia własnych umiejętności i zdobywania jednostkowych doświadczeń, ale stają się również nakazem moralnym, umożliwiają bowiem rozwój społeczny, są fundamentem przyszłej, wolnej Polski.llMyśl o przyszłości nie może przesłonić pamięci o korzeniach, rodowodzie, tradycjach, tym, co najdobitniej zaświadcza o narodowym trwaniu, mimo braku realnych granic państwa.lTe prawdy znalazły wyraz artystyczny w powieści Orzeszkowej.Kompozycja utworu ma charakter dwuwarstwowy.Akcja powieści rozgrywa się co prawda w latach osiemdziesiątych wieku XIX , ale retrospektywne nawiązania stale przenoszą czytelnika w rok 1863 (czas powstania traktowany jest jednoznacznie pozytywnie).SymbolikaW powieści rolę symboliczną odgrywają dwie mogiły:lgrób mitycznych przodków, protoplastów rodu Bohatyrowiczów, Jana i Cecylii - niejako sankcjonuje i uświęca rolę tego zaścianka na ziemi nadniemeńskiej (symboliczny grób osnuwa legenda siegająca średniowiecza);llmogiła powstańcza to:l* symbol świętego czasu powstania, kiedy to wszyscy solidarnie, i dwór i zaścianek, poszli walczyć za wielką sprawę w imię wolności, równości, demokratyzmu i współpracy,* swoiste miejsce pamięci narodowej, którym opiekują się Bohatyrowicze przechowywający wartości przez nią symbolizowane.Symboliczną role odgrywa tu także przyroda nadniemeńska, pośród której się żyje i umiera.lJej opisy, obszerne i barwne są hołdem złożonym naturze, ale stanowią także odniesienie do spraw, wobec których rzeka, bór, pola uprawne i drogi zachowują milczenie, są tylko ich biernym świadkiem.llW świecie przyrody, niekiedy tajemniczej i dzikiej, panuje wieczna harmonia, ład i wewnętrzny spokój.Świat ludzi kłóci się z tą naturalną jednością, choć powinien dążyć do życia z nią w symbiozie.Czas narodowej próby takiej zgody wymaga.lObraz ziemiaństwa po powstaniu styczniowymW „Nad Niemnem” wszyscy bohaterowie należą do warstwy szlacheckiej.Orzeszkowa podejmuje próbę analizy zmian jakie zaszły w społeczeństwie polskim po powstaniu styczniowym.W sytuacji konkurencji ekonomicznej odchodzą w zapomnienie wielkie ideały, a środowisko szlacheckie , w dużej części, degeneruje się.Przedstawione tu środowisko można podzielić na trzy grupy:Arystokrację:lZygmunt Korczyński * syn legendarnego w okolicy Andrzeja Korczyńskiego, wychowany na kosmopolitę i lekkoducha.Człowiek słaby i pozbawiony moralności.Ożeniony z bogatą i uwielbiającą go panna Klotyldą, szybko znudził się żoną i pargnie nawiązać romans z Justyną.llTeofil Różyc * kuzyn sąsiadów Korczyńskich, Kirłów.Posiadacz zrujnowanego, ale jeszcze znacznego majątku, człowiek zdegenerowany (morfinista), który w małżeństwie z Justyna upatruje odmiany życia.lDwórlBenedykt Korczyński * właściciel Korczyna, dzielny, wiecznie zapracowany gospodarz zbyt jednak dosłownie traktujący patriotyczny nakaz utrzymania dobrze prosperującego majątku w polskich rękach, zapomina bowiem o niemniej ważnym obowiązku wspomagania aktywności Polaków o niższym statusie społecznym (konflikt z zaściankiem)llEmilia Korczyńska * żona Benedykta, neurotyczna, rozkapryszona piękność, nękana chorobami prawdziwymi i urojonymi.Żyje w izolowanym świecie dwu pokoi, które urządziła w stylu sentymentalnym i wypełniła bibelotami i romansami.Kontaktuje się wyłącznie z damą do towarzystwa, panną Teresą.Z życiem dworu i pracą nie chce mieć nic wspólnego.llWitold Korczyński * syn właścicieli Korczyna, młody, postępowy szlachcic pełen pozytywistycznych ideałów.Krytykuje ojca pragnąc wprowadzić wiele zmian w zarządzanym majątku, a także obwinia go o zaostrzenie konfliktu z zaściankiem.Poproszony na weselu Elżuni Bohatyrowiczówny o wstawiennictwo w związku z przegraniem przez zaścianek procesem, dzięki swemu zaangażowaniu przyczynia się do zakończenia sporu.llJustyna Orzelska * piękna, dumna i mądra, ale niestety niemajętna panna, pełni w domu wujostwa Korczyńskich rolę rezydentki.Ojciec Justyny, to zdziwaczały i zdziecinniały starszy pan.Zajmuje się tylko grą na skrzypcach i jedzeniem.Do Justyny zalecał się niegdyś Zygmunt Korczyński, ale presja środowiska udaremniła mezalians.Dziewczyna bardzo boleśnie przeżyła zawód miłosny, odczuwa swą samotność i bezsens życia „na łaskawym chlebie”.Przypadkiem poznany Jan Bohatyrowicz budzi jej zainteresowanie, a coraz częstsze wizyty w zaścianku zbliżają młodych ku sobie.W czasie wizyty na mogile powstańczej stryj Jana, Anzelm opowiada jej dzieje swojej miłości do Marty Korczyńskiej, siostry Benedykta nie wspomina jednak o powodach rozstania.Ta spytana, wyznaje, że bała się pracy, a także wstydu, jaki pzreżywała, gdy dwór wyśmiewał się z jej „chłopskiego amanta”.Mądra dziewczyna pzryjmuje oświdczyny Jana a odrzuca umizgi Różyca.Opuszcza dwór i odprowadzana przez wuja, kieduje się ku zagrodzie Jana.lZaścianeklAnzelm i Jan Bohatyrowiczowie - głęboko przywiązani do tradycji narodowej i do rodzimej ziemi.Serdeczni i otwarci wobec przyjaznym im reprezentantom dworu (Justyna, dzieci Korczyńskich); schłopiali w wyniku trudnej sytuacji ekonomicznej, ale zachowujący godność i pamięć lepszej przeszłościlOrzeszkowa kreuje obraz idealnego ziemianina, człowieka skromnego, prawego i pracowitego, który winien upatrywać sensu i szczęścia swojego istnienia na własnej ziemi, w pracy dla dobra ojczyzny [ Pobierz całość w formacie PDF ]