[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Feminizm nigdy nie był ideologią jednolitą.W ogólnej formule dążeń do wszechstronnegorównouprawnienia kobiet mieściły się i mieszczą różne orientacje i ruchy społeczne.Dwie następujące posobie fale feminizmu różniły się charakterem dążeń.Feminizm pierwszej fali istniał do połowy XX wieku.Walczył o formalne zrównanie kobiet wobec prawa: odostęp do szkół wyższych i uzyskanie praw wyborczych, o równą płacę za równą pracę.Po zrealizowaniutych celów okazało się, że formalna równość płci wcale nie oznacza pełnego ich zrównania.Zwiadomość tegozrodziła feminizm drugiej fali (zwany Drugą Falą, a także Nowym Ruchem Kobiecym bądz Drugim RuchemKobiecym).Jego początki datowane są na lata sześćdziesiąte XX wieku i wiązane z książką Betty FredanThe Feminine Mystique, opublikowaną w Stanach Zjednoczonych w 1963 roku.Feminizm drugiej fali, nie lekceważąc formalnoprawnych przejawów dyskryminacji kobiet i nie rezygnując zwalki o ich likwidację, koncentruje uwagę na kulturze, w której widzi zródło dyskryminacji.Sprawą klu-czową są dla niego społeczno-kulturowe treści ról kobiety" i mężczyzny" oraz pojęć kobiecości" i męskości".Kwestionując ich dotychczasową postać, dąży do nowego ich zdefiniowania w sposóbprowadzący do zrównania obu płci nie tylko w wymiarze formalnoprawnym, ale i obyczajów o-kulturowymNowa problematyka wprowadziła nowe terminy: gender i seksizm.Gender słownikowo oznacza rodzaj, męski lub żeński, w gramatyce.Poza gramatyką dotyczy rozróżnieniamiędzy kobietami i mężczyznami, które jest oparte na cechach społecznych i kulturowych, przyswojonychw trakcie socjalizacji i ukształtowanych odmiennie w różnych kulturach (Równość praw.2000:10).Wliteraturze polskiej często występuje w brzmieniu oryginalnym lub jest tłumaczony jako płeć kulturowa"bądz płeć społeczno-kulturowa ". 358 Część czwarta.Podziały społeczneSeksizm z kolei jest terminem utworzonym przez analogię do rasizmu.Tak jak rasizm dzieli ludzi nanależących do lepszej i gorszej rasy, tak seksizm dzieli ludzi na należących do lepszej i gorszej płci.Ideologie feministyczneSą trzy podstawowe odmiany feminizmu: liberalny, socjalistyczny i radykalny.Różnią się diagnoząprzyczyn upośledzenia kobiet w społeczeństwie oraz wyborem dróg prowadzących do jego likwidacji.Feminizm liberalny cieszy się największą popularnością.Jego główną tezą jest, że poza podstawowymiróżnicami biologicznymi nic nie różni obu płci.Wszelkie odmienności mężczyzn i kobiet w reakcjachpsychologicznych, kierunkach zainteresowań, sprawnościach intelektualnych i manualnych są wyłącznierezultatem pierwotnej i wtórnej socjalizacji.W ich toku każda z płci kształtowana jest odmiennie, wwyniku czego jedne predyspozycje i sposoby zachowania stają się kobiece, a inne męskie.Feminizm liberalny domaga się, aby kobiety i mężczyzni, mając jednakowe możliwości, mieli równydostęp do wszystkich pozycji zawodowych i ról społecznych.Sztywny podział ról na kobiece i męskiewidzi jako krzywdzący obie płcie.Kobiety, mając ograniczony obyczajem dostęp do wielu ról zawodowych,nie mogą w pełni rozwijać swoich talentów; mężczyzni są wykluczani ze sfery prywatnej i pozbawianiwielu radości, jakie daje kontakt z własnymi dziećmi.Feminizm liberalny dąży do zmiany dotychczasowych praktyk kulturowych.Sprzeciwia się wszelkimprzejawom odmiennego traktowania kobiet i mężczyzn, uważając je za dyskryminację.Sprzeciwia się takżeprzekazywaniu w toku socjalizacji (w tym w edukacji szkolnej) tradycyjnych stereotypów kobiety" i mężczyzny".Feminizm socjalistyczny zwany bywa także marksistowskim bądz lewicowym.Przyczynę ucisku kobietwidzi w kapitalizmie i opisuje w języku marksistowskim, nazywając kobiety klasą wyzyskiwaną.Dostrzegaich wyzysk nie tylko na rynku pracy, ale także w domu rodzinnym, w którym pracują nieodpłatnie jako żony imatki.Z ich pracy jako gospodyń domowych korzystają wszyscy mężczyzni, chociaż największy zysk czer-pią kapitaliści, ponieważ reprodukcja nowych pokoleń robotników nic ich nie kosztuje.Feminizm socjalistyczny widzi wspólnotę interesów kobiet i klasy robotniczej.Uważa, że jednym i drugimwolność może przynieść jedynie obalenie kapitalizmu.Feminizm radykalny.Podczas kiedy feminizm socjalistyczny za upośledzenie kobiet wini kapitalizm ikapitalistów, feminizm radykalny obar- Rozdział XV.Różnice płci jako różnice społeczne 359cza winą patriarchalizm i mężczyzn.Przyczynę ucisku kobiet widzi we wrodzonych skłonnościachmężczyzn do dominacji i agresji.Uważa, że nierówność płci istnieje dzięki stałym wspólnym wysiłkom mężczyzn skierowanym naumacnianie swojego panowania nad kobietami i ich wyzyskiwania.Głosi, że panowanie mężczyzn nadkobietami wspierają wszystkie instytucje społeczne, a zwłaszcza rodzina.Feminizm radykalny widzi w niejzródło wszelkiego zła.Dla feminizmu radykalnego mężczyzni są klasą rządzącą, kobiety -podporządkowaną.Nawołuje on dowalki z patriarchalizmem i domaga się całkowitej przebudowy społecznej.W tym miejscu spotyka się z fe-minizmem socjalistycznym.Te trzy nurty, zresztą wewnętrznie niejednolite, nie wyczerpują wszystkich odmian feminizmu.Odmian tychjest wiele i bywają wyróżniane na podstawie rozmaitych kryteriów.Tak więc można spotkać się z wyodręb-nianiem feminizmu postmodernistycznego, psychoanalitycznego, lesbijskiego, a także ekofeminizmu,postfeminizmu etc.(Johnson 2000; Evans 1995; Whelehan 1995).Dylematy feminizmuFeminizm jako ideologia i jako ruch stawiający sobie za cel pełne zrównanie kobiet i mężczyzn wewszystkich sferach życia społecznego zmaga się z dwoma dylematami.Jeden dotyczy relacji między płciami,drugi zbieżności i rozbieżności interesów samych kobiet.1.Kwestionowanie przez feminizm biologicznego uwarunkowania różnic między płciami, pozapodstawowymi różnicami budowy anatomicznej i roli w procesie reprodukcji, prowadziło do postulatu,aby kobiety na równi z mężczyznami dopuścić do wszelkich prac, w tym do służby w wojsku, policji orazstraży pożarnej i powierzać im wykonywanie identycznych zadań, ponieważ uzdolnienia i możliwości obupłci są takie same.Argumentacja na rzecz tego postulatu zgodna była z panującymi w naukach społecznychpoglądami na rolę biologii i kultury w kształtowaniu predyspozycji jednostek.Jednakże w ostatnich dziesięcioleciach zaczęły pojawiać się dowody, że kultura nie jest aż takwszechwładna, jak sądzono jeszcze przed pól wiekiem [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl trzylatki.xlx.pl
.Feminizm nigdy nie był ideologią jednolitą.W ogólnej formule dążeń do wszechstronnegorównouprawnienia kobiet mieściły się i mieszczą różne orientacje i ruchy społeczne.Dwie następujące posobie fale feminizmu różniły się charakterem dążeń.Feminizm pierwszej fali istniał do połowy XX wieku.Walczył o formalne zrównanie kobiet wobec prawa: odostęp do szkół wyższych i uzyskanie praw wyborczych, o równą płacę za równą pracę.Po zrealizowaniutych celów okazało się, że formalna równość płci wcale nie oznacza pełnego ich zrównania.Zwiadomość tegozrodziła feminizm drugiej fali (zwany Drugą Falą, a także Nowym Ruchem Kobiecym bądz Drugim RuchemKobiecym).Jego początki datowane są na lata sześćdziesiąte XX wieku i wiązane z książką Betty FredanThe Feminine Mystique, opublikowaną w Stanach Zjednoczonych w 1963 roku.Feminizm drugiej fali, nie lekceważąc formalnoprawnych przejawów dyskryminacji kobiet i nie rezygnując zwalki o ich likwidację, koncentruje uwagę na kulturze, w której widzi zródło dyskryminacji.Sprawą klu-czową są dla niego społeczno-kulturowe treści ról kobiety" i mężczyzny" oraz pojęć kobiecości" i męskości".Kwestionując ich dotychczasową postać, dąży do nowego ich zdefiniowania w sposóbprowadzący do zrównania obu płci nie tylko w wymiarze formalnoprawnym, ale i obyczajów o-kulturowymNowa problematyka wprowadziła nowe terminy: gender i seksizm.Gender słownikowo oznacza rodzaj, męski lub żeński, w gramatyce.Poza gramatyką dotyczy rozróżnieniamiędzy kobietami i mężczyznami, które jest oparte na cechach społecznych i kulturowych, przyswojonychw trakcie socjalizacji i ukształtowanych odmiennie w różnych kulturach (Równość praw.2000:10).Wliteraturze polskiej często występuje w brzmieniu oryginalnym lub jest tłumaczony jako płeć kulturowa"bądz płeć społeczno-kulturowa ". 358 Część czwarta.Podziały społeczneSeksizm z kolei jest terminem utworzonym przez analogię do rasizmu.Tak jak rasizm dzieli ludzi nanależących do lepszej i gorszej rasy, tak seksizm dzieli ludzi na należących do lepszej i gorszej płci.Ideologie feministyczneSą trzy podstawowe odmiany feminizmu: liberalny, socjalistyczny i radykalny.Różnią się diagnoząprzyczyn upośledzenia kobiet w społeczeństwie oraz wyborem dróg prowadzących do jego likwidacji.Feminizm liberalny cieszy się największą popularnością.Jego główną tezą jest, że poza podstawowymiróżnicami biologicznymi nic nie różni obu płci.Wszelkie odmienności mężczyzn i kobiet w reakcjachpsychologicznych, kierunkach zainteresowań, sprawnościach intelektualnych i manualnych są wyłącznierezultatem pierwotnej i wtórnej socjalizacji.W ich toku każda z płci kształtowana jest odmiennie, wwyniku czego jedne predyspozycje i sposoby zachowania stają się kobiece, a inne męskie.Feminizm liberalny domaga się, aby kobiety i mężczyzni, mając jednakowe możliwości, mieli równydostęp do wszystkich pozycji zawodowych i ról społecznych.Sztywny podział ról na kobiece i męskiewidzi jako krzywdzący obie płcie.Kobiety, mając ograniczony obyczajem dostęp do wielu ról zawodowych,nie mogą w pełni rozwijać swoich talentów; mężczyzni są wykluczani ze sfery prywatnej i pozbawianiwielu radości, jakie daje kontakt z własnymi dziećmi.Feminizm liberalny dąży do zmiany dotychczasowych praktyk kulturowych.Sprzeciwia się wszelkimprzejawom odmiennego traktowania kobiet i mężczyzn, uważając je za dyskryminację.Sprzeciwia się takżeprzekazywaniu w toku socjalizacji (w tym w edukacji szkolnej) tradycyjnych stereotypów kobiety" i mężczyzny".Feminizm socjalistyczny zwany bywa także marksistowskim bądz lewicowym.Przyczynę ucisku kobietwidzi w kapitalizmie i opisuje w języku marksistowskim, nazywając kobiety klasą wyzyskiwaną.Dostrzegaich wyzysk nie tylko na rynku pracy, ale także w domu rodzinnym, w którym pracują nieodpłatnie jako żony imatki.Z ich pracy jako gospodyń domowych korzystają wszyscy mężczyzni, chociaż największy zysk czer-pią kapitaliści, ponieważ reprodukcja nowych pokoleń robotników nic ich nie kosztuje.Feminizm socjalistyczny widzi wspólnotę interesów kobiet i klasy robotniczej.Uważa, że jednym i drugimwolność może przynieść jedynie obalenie kapitalizmu.Feminizm radykalny.Podczas kiedy feminizm socjalistyczny za upośledzenie kobiet wini kapitalizm ikapitalistów, feminizm radykalny obar- Rozdział XV.Różnice płci jako różnice społeczne 359cza winą patriarchalizm i mężczyzn.Przyczynę ucisku kobiet widzi we wrodzonych skłonnościachmężczyzn do dominacji i agresji.Uważa, że nierówność płci istnieje dzięki stałym wspólnym wysiłkom mężczyzn skierowanym naumacnianie swojego panowania nad kobietami i ich wyzyskiwania.Głosi, że panowanie mężczyzn nadkobietami wspierają wszystkie instytucje społeczne, a zwłaszcza rodzina.Feminizm radykalny widzi w niejzródło wszelkiego zła.Dla feminizmu radykalnego mężczyzni są klasą rządzącą, kobiety -podporządkowaną.Nawołuje on dowalki z patriarchalizmem i domaga się całkowitej przebudowy społecznej.W tym miejscu spotyka się z fe-minizmem socjalistycznym.Te trzy nurty, zresztą wewnętrznie niejednolite, nie wyczerpują wszystkich odmian feminizmu.Odmian tychjest wiele i bywają wyróżniane na podstawie rozmaitych kryteriów.Tak więc można spotkać się z wyodręb-nianiem feminizmu postmodernistycznego, psychoanalitycznego, lesbijskiego, a także ekofeminizmu,postfeminizmu etc.(Johnson 2000; Evans 1995; Whelehan 1995).Dylematy feminizmuFeminizm jako ideologia i jako ruch stawiający sobie za cel pełne zrównanie kobiet i mężczyzn wewszystkich sferach życia społecznego zmaga się z dwoma dylematami.Jeden dotyczy relacji między płciami,drugi zbieżności i rozbieżności interesów samych kobiet.1.Kwestionowanie przez feminizm biologicznego uwarunkowania różnic między płciami, pozapodstawowymi różnicami budowy anatomicznej i roli w procesie reprodukcji, prowadziło do postulatu,aby kobiety na równi z mężczyznami dopuścić do wszelkich prac, w tym do służby w wojsku, policji orazstraży pożarnej i powierzać im wykonywanie identycznych zadań, ponieważ uzdolnienia i możliwości obupłci są takie same.Argumentacja na rzecz tego postulatu zgodna była z panującymi w naukach społecznychpoglądami na rolę biologii i kultury w kształtowaniu predyspozycji jednostek.Jednakże w ostatnich dziesięcioleciach zaczęły pojawiać się dowody, że kultura nie jest aż takwszechwładna, jak sądzono jeszcze przed pól wiekiem [ Pobierz całość w formacie PDF ]