[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.ByÅ‚ niÄ… szok spoÅ‚eczeÅ„stwa szlacheckiego na bezprzykÅ‚ad­nÄ… klÄ™skÄ™, jakiej Polska doznaÅ‚a w pierwszych latach  po­topu".Od dÅ‚uższego czasu jest stawiane pytanie o to, kie­dy po raz ostatni zaistniaÅ‚a możliwość gruntownej reformyustroju Rzeczypospolitej.Jak siÄ™ wydaje, przypada ona wÅ‚a­Å›nie na lata 1655-1660, kiedy to organizm polityczny paÅ„­stwa wykazaÅ‚ swojÄ… niesprawność.A że ta możliwość zo­staÅ‚a zaprzepaszczona i dlaczego tak wÅ‚aÅ›nie siÄ™ staÅ‚o, tojuż zupeÅ‚nie inna sprawa.Możliwość tÄ™ stworzyÅ‚ wspomi­nany wyżej szok.Zamiast reform poprzestano na zÅ‚ożeniu w ofierzeOpatrznoÅ›ci daru w postaci analogicznej do tej, jakÄ… biblij­ny Abraham chciaÅ‚ zÅ‚ożyć Bogu, poÅ›wiÄ™cajÄ…c na ten celkość z koÅ›ci i krew z krwi swojej, czyli wÅ‚asnego syna.Po­dobnie i spoÅ‚eczeÅ„stwo szlacheckie zdecydowaÅ‚o siÄ™ po­Å›wiÄ™cić część, można by to tak okreÅ›lić, tkanki biologicz­nej, naruszajÄ…c przez to przywileje stanowe ariaÅ„skiegoziemiaÅ„stwa"'.Strona katolicka pozostaÅ‚a gÅ‚ucha na argumenty stronyprzeciwnej, która m.in.piórem Samuela PrzypkowskiegodowodziÅ‚a, iż edykt banicji prowadzi do zburzenia zbudo­wanego przez przodków,  ku zazdroÅ›ci narodów oÅ›cien­nych, domu wolnej Rzeczypospolitej.Ktokolwiek bowiemogranicza szlachtÄ™ polskÄ… w zakresie wolnoÅ›ci sumienia,tym samym zadaje Å›miertelny cios zrenicy oka wolnoÅ›cipolitycznej oraz odziera z przysÅ‚ugujÄ…cych mu praw i wszel­kich przywilejów ten stan, który nasze prawa traktujÄ… jako POLACY NA KREMLU I INNI.HLSTORYJEgłównÄ… część skÅ‚adowÄ… Królestwa".Ustawa wypÄ™dzajÄ…caszlachtÄ™ aiiaÅ„skÄ… z ojczyzny jej przodków wprowadza domej  hiszpaÅ„skie niewolnictwo", burzÄ…c zarazem uznanÄ…przez nich  wyższość i godność stanu rycerskiego, bÄ™dÄ…cÄ…podstawÄ… budowli naszej wolnej Rzeczypospolitej"".Inna byÅ‚a wszakże gradacja i dobór argumentów anty-ariaÅ„skich wysuwanych w (ostatnich latach pobytu bracipolskich w ojczyznie, odmienna zaÅ› po ich ostatecznymwygnaniu.PoczÄ…tkowo bowiem przeważaÅ‚o, i to w zdecydo­wany sposób, myÅ›lenie magiczne.Co nie znaczy wcale, abyjuz wczeÅ›niej przyczyn klÄ™sk, jakie Rzeczpospolita ponosi­Å‚a w okresie swojej  wojny dwunastoletniej" (1648-1660),nie upatrywano także w wadach narodu szlacheckiego.To­masz MÅ‚odzianowski w 1681 r.wymawiaÅ‚ Niebiosom, izmimo wygnania arian Turcy zajÄ™li Kamieniec, a częśćUkrainy przeszÅ‚a pod wÅ‚adztwo Rosji.Tymczasem zdanieto jest wrÄ™cz kluczowe dla zrozumienia roli, jakÄ… swoistypakt zawarty z Bogiem (my wypÄ™dzimy najgorszych herety­ków, a Ty, Panie, przywrócisz nam dawnÄ… pomyÅ›lność) ode­graÅ‚ w decyzji o banicji braci polskich.Skoro Opatrzność nie dotrzymaÅ‚a umowy zapropono­wanej przez naród szlachecki, istniaÅ‚y, jak widać, inne po­wody gniewu Niebios.A co za tym idzie - musiaÅ‚ ulec ra­dykalnej odmianie i sam dobór argumentów; to nie to­lerowanie najgorszych bluznierców, ale zgoÅ‚a ziemskieprzyczyny sprawiÅ‚y iz Rzeczpospolita me powróciÅ‚a do srebrnego wieku", który przypadÅ‚ na pierwszÄ… poÅ‚owÄ™XVII stulecia.Propaganda zaczyna częściowo ulegać swo­iste] racjonalizacji i sui generis laicyzacji, skoro winyszlachty i zÅ‚e funkcjonowanie jej paÅ„stwa okazujÄ… siÄ™ waż­niejsze od gniewu Stwórcy wywoÅ‚anego przez nadmiernÄ…tolerancjÄ™.JeÅ›liby zaÅ› wywody ks.fana ChÄ…dzyÅ„skiego, tÅ‚umaczÄ…ceklÄ™ski Rzeczypospolitej uciskiem chÅ‚opów, nie odbiegaÅ‚y odtenoru caÅ‚ej publicystyki z okresu najazdu szwedzkiego, todlaczego na ich opublikowanie trzeba byÅ‚o czekać przeszÅ‚otrzysta lat? To samo pytanie wolno postawić w przypadku MIDZY A.SYMII.AC.IA A WYNARODOWIENIEMTaÅ„ca Rzeczypospolitej Polskiej, w którym Gabriel KrasiÅ„­ski w tak czarnych barwach przedstawiÅ‚ spoÅ‚eczeÅ„stwoszlacheckie.I ten pamflet doczekaÅ‚ siÄ™ druku in extenso do­piero w r.1996.NiewÄ…tpliwie zadziaÅ‚aÅ‚a tu omawiana juz narodowa cenzura".Powtórzmy raz jeszcze: każde wydarzenie ma wiele przy­czyn, a o to, które z nich miaÅ‚y wiÄ™ksze, a które mniejszeznaczenie, dÅ‚ugo siÄ™ jeszcze bÄ™dÄ… toczyć spory.O ile jednakprzed ćwierćwieczem Jerzy Narbutt ostro atakowaÅ‚ (na la­mach  Tygodnika Powszechnego")  arianofili", roniÄ…cychkrokodyle Å‚zy  nad siedemnastowiecznymi antytrynitarza­mi; volksdeutschami (a Å›ciÅ›lej: volksszwedami) tej epoki"42,to współczesne nam dziejopisarstwo katolickie z wyraznymubolewaniem pisze o akcie banicji z 1658 r, widzÄ…c w nimprzejaw zaÅ‚amywania siÄ™ dawnej zgody wyznaniowej" [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • trzylatki.xlx.pl