[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie mając ogólnej miary dobra i zła, człowiek nie ma uzasadnieniadla mniejszej tolerancji w stosunku do tego, co go otacza, niż do tego, z czym styka się w kulturachobcych.Jednocześnie nie może zrzec się odpowiedzialności za zło będące częścią jego własnej kultury.Proponowanym przez Levi-Straussa sposobem na uniknięcie tej pułapki jest odwołanie się do istotyczłowieka jako podstawy odróżnienia dobra od zła.Tę zaś odnalezć można przez oderwanie wzroku odposzczególnych społeczeństw i ogólne na nie spojrzenie (Levi-Strauss 1960: 411-424).3.Dziedziny kultury i kultura symbolicznaKultura społeczeństwa pierwotnego była kulturą społeczeństwa stosunkowo niedużego i małozróżnicowanego, w którym różne sfery życia wzajemnie się przenikały.Czynności związane zzaspokajaniem potrzeb bytowych wiązały się nie tylko ze stosunkami społecznymi, ale i z praktykamimagicznymi oraz rozmaitymi rytuałami.Same stosunki i powiązania społeczne również obudowane byłymagią oraz rytuałem, a ich postać uzasadniały mity.W rezultacie kultura społeczeństwa pierwotnegobyła względnie jednolitą konfiguracją powiązanych ze sobą elementów.Jej całościowe badanie było nietylko możliwe, ale i konieczne.Tak też badali ją antropolodzy.Inaczej jest w przypadku współczesnych, wielorako zróżnicowanych społeczeństw przemysłowych, wktórych stopniowo zanikają zbiorowości ogarniające całość życia człowieka.W społeczeństwach tychróżne sfery życia zbiorowego oddzielają się i autonomizują.Powoduje to, że całościowe badanie ichkultury przestaje być możliwe.W tej sytuacji stosowane są dwa rozwiązania.Jedno polega na tym, że badacze dalej skupiają uwagę na całości kultury, ale już nie całegospołeczeństwa, tylko jego segmentów wyróżnianych na podstawie rozmaitych kryteriów (zob.Wielośćkultur i kryteria ich wyodrębniania, s.81).Drugim rozwiązaniem jest wydzielanie w całościowej kulturze różnych jej dziedzin i skupianieuwagi tylko na niektórych z nich.Przydatnym dla socjologa podziałem jest podział na kulturę bytu, kulturę społeczną oraz kulturę symboliczną, wprowadzony przez Antoninę Kłoskowską (Kłoskowska1981: 110-111).Zważywszy, że treścią kultury są wartości, wyrastające z nich wzory zachowań i normy oraz sankcjezabezpieczające ich przestrzeganie, kultura bytu to ta ich część, która odnosi się do relacji z naturą,produkcji, dystrybucji i konsumpcji dóbr oraz usług, a także do czynności ochron-Rozdział III.Kultura 87nych i obronnych.Kultura społeczna z kolei to treści kulturowe odnoszące się do stosunków międzyludzmi, regulujące te stosunki i określające ich formy.Kultura symboliczna wreszcie to ta częśćkultury, która bliska jest temu, co potocznie postrzegane jest jako kultura po prostu, czyli kultura" bezżadnego przymiotnika.W pracach badaczy bywa określana jako kultura w węższym sensie".Węższymoczywiście w stosunku do całościowego, antropologicznego pojęcia kultury.W publicystyce i nie tylko spotkać można również takie określenia, jak kultura literacka, kulturamuzyczna, kultura polityczna i inne.Stosunek tak wydzielanych dziedzin kultury do wskazanego jużpodziału bywa dwojakiego rodzaju.Po pierwsze, są to części kultury symbolicznej (na przykład kulturamuzyczna).Po drugie, jest to część całościowej kultury, związana z jakąś wyraznie wyodrębnioną sferążycia zbiorowego i zawierająca w sobie elementy zarówno kultury społecznej, jak i symbolicznej.Takrozumiana jest na przykład kultura polityczna".Nie od rzeczy będzie też wspomnieć, że częstoposługiwanie się określeniem kultura" z najrozmaitszymi przymiotnikami nie ma ugruntowania w żadnejogólnej teorii kultury i jest zwyczajnym nadużyciem słownym.Kultura symbolicznaKultura symboliczna obejmuje wartości i wzory zachowań związane z zaspokajaniem potrzeb ludzkichwykraczających poza podstawowe potrzeby człowieka, których zaspokojenie jest niezbędne dla przeżycia.Jest specyficznie ludzkim środkiem zaspokajania właściwych człowiekowi takich potrzeb, jak dawaniewyrazu uczuciom i impulsom twórczym oraz uzyskiwanie poczucia łączności z innymi ludzmi iuczestnictwa we wspólnocie.Tego rodzaju potrzeby nazywane są ekspresyjno-integracyjnymi.Dziedzina kultury symbolicznej to dziedzina symboli.Symbole często bywają rozumiane szeroko iutożsamiane ze znakami.Jednakże istnieje wiele racji, aby mianem symboli określać tylko niektóre znakiodznaczające się pewnymi szczególnymi cechami.Znak w najogólniejszym ujęciu to każdy przedmiot czy zjawisko, które ludzie odnoszą do czegośinnego.Znak charakteryzuje stosunek do tego, co oznacza.Jest to stosunek między znaczonym aznaczącym.Taki stosunek zachodzi na przykład między czerwonym światłem na skrzyżowaniu ulicznym(znaczące), które oznacza nakaz zatrzymaj się" (znaczone).Najpowszechniejszym systemem znaków jest język.Systemem znaków jest też dowolny alfabet, w którym każdy znak graficzny oznacza bądz dzwięk,jak w fonetycznym alfabecie łacińskim, bądz przedmiot czy pojęcie, jak w alfabecie chińskim.Znaczna część znaków pełni funkcje instrumentalne.Nie ma własnej treści i ich wartość jest wyłączniewartością narzędzia służącego przeka-88 Część pierwsza.Prolegomenazywaniu treści tego, co jest znaczone.Zadanie przekazu spełniają tym lepiej, im mniej same narzucają sięuwadze.Jednakże istnieją wartości o tak wielkiej wadze, że część przynależnego im respektu spływa na ichznaki [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl trzylatki.xlx.pl
.Nie mając ogólnej miary dobra i zła, człowiek nie ma uzasadnieniadla mniejszej tolerancji w stosunku do tego, co go otacza, niż do tego, z czym styka się w kulturachobcych.Jednocześnie nie może zrzec się odpowiedzialności za zło będące częścią jego własnej kultury.Proponowanym przez Levi-Straussa sposobem na uniknięcie tej pułapki jest odwołanie się do istotyczłowieka jako podstawy odróżnienia dobra od zła.Tę zaś odnalezć można przez oderwanie wzroku odposzczególnych społeczeństw i ogólne na nie spojrzenie (Levi-Strauss 1960: 411-424).3.Dziedziny kultury i kultura symbolicznaKultura społeczeństwa pierwotnego była kulturą społeczeństwa stosunkowo niedużego i małozróżnicowanego, w którym różne sfery życia wzajemnie się przenikały.Czynności związane zzaspokajaniem potrzeb bytowych wiązały się nie tylko ze stosunkami społecznymi, ale i z praktykamimagicznymi oraz rozmaitymi rytuałami.Same stosunki i powiązania społeczne również obudowane byłymagią oraz rytuałem, a ich postać uzasadniały mity.W rezultacie kultura społeczeństwa pierwotnegobyła względnie jednolitą konfiguracją powiązanych ze sobą elementów.Jej całościowe badanie było nietylko możliwe, ale i konieczne.Tak też badali ją antropolodzy.Inaczej jest w przypadku współczesnych, wielorako zróżnicowanych społeczeństw przemysłowych, wktórych stopniowo zanikają zbiorowości ogarniające całość życia człowieka.W społeczeństwach tychróżne sfery życia zbiorowego oddzielają się i autonomizują.Powoduje to, że całościowe badanie ichkultury przestaje być możliwe.W tej sytuacji stosowane są dwa rozwiązania.Jedno polega na tym, że badacze dalej skupiają uwagę na całości kultury, ale już nie całegospołeczeństwa, tylko jego segmentów wyróżnianych na podstawie rozmaitych kryteriów (zob.Wielośćkultur i kryteria ich wyodrębniania, s.81).Drugim rozwiązaniem jest wydzielanie w całościowej kulturze różnych jej dziedzin i skupianieuwagi tylko na niektórych z nich.Przydatnym dla socjologa podziałem jest podział na kulturę bytu, kulturę społeczną oraz kulturę symboliczną, wprowadzony przez Antoninę Kłoskowską (Kłoskowska1981: 110-111).Zważywszy, że treścią kultury są wartości, wyrastające z nich wzory zachowań i normy oraz sankcjezabezpieczające ich przestrzeganie, kultura bytu to ta ich część, która odnosi się do relacji z naturą,produkcji, dystrybucji i konsumpcji dóbr oraz usług, a także do czynności ochron-Rozdział III.Kultura 87nych i obronnych.Kultura społeczna z kolei to treści kulturowe odnoszące się do stosunków międzyludzmi, regulujące te stosunki i określające ich formy.Kultura symboliczna wreszcie to ta częśćkultury, która bliska jest temu, co potocznie postrzegane jest jako kultura po prostu, czyli kultura" bezżadnego przymiotnika.W pracach badaczy bywa określana jako kultura w węższym sensie".Węższymoczywiście w stosunku do całościowego, antropologicznego pojęcia kultury.W publicystyce i nie tylko spotkać można również takie określenia, jak kultura literacka, kulturamuzyczna, kultura polityczna i inne.Stosunek tak wydzielanych dziedzin kultury do wskazanego jużpodziału bywa dwojakiego rodzaju.Po pierwsze, są to części kultury symbolicznej (na przykład kulturamuzyczna).Po drugie, jest to część całościowej kultury, związana z jakąś wyraznie wyodrębnioną sferążycia zbiorowego i zawierająca w sobie elementy zarówno kultury społecznej, jak i symbolicznej.Takrozumiana jest na przykład kultura polityczna".Nie od rzeczy będzie też wspomnieć, że częstoposługiwanie się określeniem kultura" z najrozmaitszymi przymiotnikami nie ma ugruntowania w żadnejogólnej teorii kultury i jest zwyczajnym nadużyciem słownym.Kultura symbolicznaKultura symboliczna obejmuje wartości i wzory zachowań związane z zaspokajaniem potrzeb ludzkichwykraczających poza podstawowe potrzeby człowieka, których zaspokojenie jest niezbędne dla przeżycia.Jest specyficznie ludzkim środkiem zaspokajania właściwych człowiekowi takich potrzeb, jak dawaniewyrazu uczuciom i impulsom twórczym oraz uzyskiwanie poczucia łączności z innymi ludzmi iuczestnictwa we wspólnocie.Tego rodzaju potrzeby nazywane są ekspresyjno-integracyjnymi.Dziedzina kultury symbolicznej to dziedzina symboli.Symbole często bywają rozumiane szeroko iutożsamiane ze znakami.Jednakże istnieje wiele racji, aby mianem symboli określać tylko niektóre znakiodznaczające się pewnymi szczególnymi cechami.Znak w najogólniejszym ujęciu to każdy przedmiot czy zjawisko, które ludzie odnoszą do czegośinnego.Znak charakteryzuje stosunek do tego, co oznacza.Jest to stosunek między znaczonym aznaczącym.Taki stosunek zachodzi na przykład między czerwonym światłem na skrzyżowaniu ulicznym(znaczące), które oznacza nakaz zatrzymaj się" (znaczone).Najpowszechniejszym systemem znaków jest język.Systemem znaków jest też dowolny alfabet, w którym każdy znak graficzny oznacza bądz dzwięk,jak w fonetycznym alfabecie łacińskim, bądz przedmiot czy pojęcie, jak w alfabecie chińskim.Znaczna część znaków pełni funkcje instrumentalne.Nie ma własnej treści i ich wartość jest wyłączniewartością narzędzia służącego przeka-88 Część pierwsza.Prolegomenazywaniu treści tego, co jest znaczone.Zadanie przekazu spełniają tym lepiej, im mniej same narzucają sięuwadze.Jednakże istnieją wartości o tak wielkiej wadze, że część przynależnego im respektu spływa na ichznaki [ Pobierz całość w formacie PDF ]