Lagerlof Selma Tętnišce serce (Cesarz Portugalii)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Inaczejwszyscy słusznie mogliby mniemać, że nie jest świadom swych praw iswego dostojeństwa.To jednak stać się żadną miarą nie mogło, nie zagrażało mu żadneniebezpieczeństwo, mimo że dotąd nie został wymieniony pomiędzytymi, którzy już182czekali na górze.Będzie siedział razem z proboszczem i pierwszymidostojnikami, nie miał powodu niepokoić się tą sprawą.Siedział na ławce osamotniony i milczący, gdyż tutaj nie było oczywiścienikogo, z kim by mógł pomówić o cesarzowej.Czuł, co prawda, pewneprzygnębienie.Kiedy wybierał się z domu Katarzyna radziła mu, bylepiej nie szedł na pogrzeb, gdyż ta rodzina chłopska jest ze starego rodu itak dumna, że nie uchyb z pewnością czoła ni przed królem, ni cesarzem.Wyglądało wszystko tak, jakby Katarzyna w istocie miała słuszność.Chłopi starych, odwiecznych rodów, siedzący od stworzenia świata natym samym, gospodarstwie, uważają się za dostojniejszych odwszystkich innych dygnitarzy.Długo trwało zanim dobrano tych, którzy mieli zaliczać się do pierwszejpartii biesiadników.Sąsiedzi, odgrywający dziś rolę gospodarzy, chodziliwszędzie, szukając najgodniejszych, ale do niego, do cesarza nieprzyszedł żaden.Obok Jana siedziało dwoje dziewcząt, nie spodziewających się zgoła, byje zaliczono do pierwszej partii i rozmawiało ze sobą spokojnie.Dziwiłysię, jak się stać mogło, że Linnart Bjórson, syn Bjórna Hindriksona zdążyłjeszcze na czas wrócić do domu, by się pojednać z ojcem.Co prawda nie dzieliła ich żadna zawiść, tylko sprawa miała się w tensposób: przed trzydziestu mniej więcej laty, gdy Linnart miał dwudziestyrok życia i chciał się żenić, spytał ojca, czy zda na niego gospodarstwo,czy rzecz ureguluje inaczej, tak jednak, by syn był samoistnymgospodarzem.Ale stary183Bj�rn odmówił jednego i drugiego bez namysłu.%7łyczeniem jego było, bysyn pozostał w domu jak dotąd, a gospodarstwo przejmie na siebiedopiero kiedy ojciec legnie w grobie.Na to odpowiedział Linnart z całą szczerością: Nie! Nie chcę zostać w domu, byś mną orał jak parobkiem, mimo żejesteś ojcem moim! Wolę ruszyć w szeroki świat i założyć własneognisko domowe.Chcę być własnym panem jak ty, ojcze, bo inaczejniedługo by trwała przyjazń nasza!Na to odrzekł stary Bj�rn: Przyjazń skończyć się może także i wtedy, gdy pójdziesz w świat!Syn ruszył w lasy, ciągnące się na północ i na wschód jezioraduwneńskiego, osiedlił się tam w zupełnej pustce, wykarczował drzewo iuprawił ziemię.Posiadłość jego leżała w parafii broeńskiej i nie po-kazywał się nigdy w Svarstj�.Rodzice nie widzieli syna na oczy przez lattrzydzieści.Ale, o dziwo, aku-ratnie zeszłej niedzieli, kiedy Bj�rnkończył życie, zjawił się nagle w domu.Dziewczęta opowiadały sobie o tym, a słysząc to Jan powstał odrazu.Były to wieści dobre.Zeszłej niedzieli Katarzyna wróciwszy z kościołaoświadczyła, że z Bj�rnem jest zle, a Jan spytał zaraz co słychać ze synemi czy po niego posłano.Nie stało się to.Katarzyna słyszała, że żona Bjor-na Hindriksona prosiłagorąco męża, by pozwolił posłać wieść Linnartowi, ale jej surowozabronił.Stary oświadczył, że przynajmniej na łożu śmierci chce miećspokój.184Jana nie zaspokoiło to wcale.Ciągle mu na myśl przychodził Linnart,zakopany w lasach, nie wiedzący o niczym.Toteż postanowił uczynićwręcz przeciwnie, jak chciał Bj�rn i zawiadomić syna.Nie wiedział jakim się sprawy potoczyły torem i dopiero tu, na pogrzebiewyjaśniło mu się wszystko.Przysłuchiwał się ciekawie opowiadaniudziewcząt o Linnarcie i ojcu jego i zapomniał zupełnie kogo zaliczono dopierwszej i drugiej partii biesiadników.Jedna z dziewcząt opowiadała szczegółowo.Gdy syn przybył, powitali się z ojcem bardzo serdecznie.Stary śmiał się idziwowało go bardzo ubranie syna. �% Przybyłeś widzę w roboczej odzieży? powiedział ojciec. Tak! odrzekł. A mogłem się wystroić, bo wszakże mamyniedzielę! Ale widzicie, ojcze, tego roku mieliśmy tam w górach istnypotop deszczu, to też w niedzielę po południu chciałem zwieść owies. No i zwiozłeś go? spytał Bj�rn. Jedną furę zawiozłem pod dach, ale kiedy przybył posłaniec, rzuciłemwszystko i ruszyłem w drogę, nie przebierając się nawet! Któż ci przyniósł wiadomość? spytał ojciec po dobrej chwili. Nie widziałem tego człowieka nigdy na oczy! odrzekł. Nieprzyszło mi na myśl spytać jak się zowie.Wyglądał, jak stary żebrak. Człowieka tego musisz odszukać Linnarcie powiedział stary znaciskiem i podziękować mu w moim imieniu! Gdziekolwiek gospotkasz, oddaj185mu cześć, albowiem miał serce dla całej naszej rodziny.Rozmawiali ze sobą potem przyjaznie i nie rozłączali się aż do końca, także stary Bj�rn zaznał bodaj trochę tej radości, której mu brakło przezcałych lat trzydzieści.Jan zadrżał usłyszawszy, że Linnart nazwał go starym żebrakiem, alepocieszył się tym, że przecież nie miał wówczas ani czapki, ani laskicesarskiej.Naturalnie, tu była przyczyna nieporozumienia!Myśli Jana wróciły znowu do chwili obecnej i o-gamął go smutek.Siedział już i tak dosyć długo, teraz musi zostać zaproszony, inaczejwszystko przepadło.Wstał, pewnym krokiem przeszedł podwórze, minął werandę, wszedł nagórę po schodach i otworzył drzwi do wielkiej sali na piętrze.Uczta była w pełnym toku, zauważył to od razu Wielki stół ustawiony wpodkowę obsadzony był gęsto biesiadnikami i obniesiono właśniepierwszą potrawę.Wynikało więc z tego, że nie miano zamiaru zaliczyćgo do pierwszej partii.Siedział proboszcz, kościelny, porucznik z L�wdali z żoną, jednymsłowem byli tu ci wszyscy, którzy powinni być, tylko jego jednego niebyło.Jedna z dziewcząt podających półmiski, zobaczywszy go we drzwiach,podeszła i spytała szeptem: Czegóż tu chcecie, Janie! Zejdzcież na dół! Drogie dziecko! odrzekł. Cesarz Portugalii zaliczonym byćchyba musi do pierwszej partii biesiadników!186 Nie gadajno tak, Janie! powiedziała ostro. Dziś nie pora na tetwoje głupstwa! Zejdz na dół i poczekaj, a dostaniesz jeść gdy przyjdziena ciebie kolej!Jan odczuwał w istocie dla tej rodziny więcej szacunku, niż dlaktórejkolwiek innej w gminie.Ale właśnie dlatego przywiązywał wielkąwagę do należytego przyjęcia i ugoszczenia w tym domu.Stał w progu zczapką w ręku i opanowało go wielkie przygnębienie.Wydało mu się, żenaraz spada zeń cały majestat cesarski [ Pobierz całość w formacie PDF ]