Proust Marcel Czas odnaleziony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pomyślmyjednak, że Błażej miał wtedy lat siedem, że pamiętnikarką była jego ciotka i że nawetmężowie, którzy mają się rozwieść, nim upłynie kilka miesięcy, wychwalają namznakomicie swoje żony.Sainte-Beuve poświęcił jeden ze swoich najładniejszychwierszy pojawieniu się u zródła dziewczynki uwieńczonej wszelkimi przymiotami irzadkim wdziękiem, małej de Champl�treux, która nie miała chyba wtedy jeszcze latdziesięciu.I chociaż hrabina de Noailles, genialna poetka, odnosiła się do swojejświekry, księżnej de Noailles z domu Champlatreux, z uwielbieniem nader tkliwym,możliwe, że gdyby musiała naszkicować jej portret, kontrastowałby on dość żywo zportretem, jaki Sainte-Beuve nakreślił o pięćdziesiąt lat wcześniej.Co bardziej może zbijałoby z tropu, to ów stan pośredni, to ci ludzie, o którychpogłoski każą się spodziewać czegoś więcej niż pamięci zdolnej zatrzymaćinteresującą anegdotę, chociaż nie znajdujemy, jak w przypadku Vinteuilów czyBergotte'ów, potwierdzenia naszego sądu w ich dziele, gdyż go nie stworzyli, a tylko ku naszemu wielkiemu zdziwieniu, skorośmy stwierdzili, że są aż tak przeciętni inspirowali je.Mniejsza z tym, że salon, co w muzeach będzie łudził oko elegancją odczasu wielkich malowideł renesansowych największą, okaże się salonem pociesznejmieszczki, o której, gdybym jej nie znał, marzyłbym przed obrazem, aby wrzeczywistości móc podejść do niej, spodziewając się, że wyjawi mi najcenniejszesekrety sztuki malarza, jakich nie zdradziłoby mi jego płótno, mieszczki, którejpompatyczny tren z aksamitu i koronek stanowi motyw malarski godziennajpiękniejszych Tycjanów.Gdybym niegdyś pojął, że to nie najinteligentniejszy,najbardziej wykształcony i najbardziej ustosunkowany z ludzi, ale ten, kto potrafi staćsię lustrem i dzięki temu odzwierciedlać swoje życie, niechby nawet przeciętne, stajesię Bergotte'em (współcześni mieli go przecież za mniej inteligentnego aniżeli Swann imniej uczonego niż Br�aut�) można było z tym większą racją powiedzieć to samo omodelach artysty.Kiedy w malarzu wszechstronnym budzi się poczucie piękna,wzorów jego dostarczą mu ludzie trochę niż on bogatsi, u których znajdzie to, z czymnie opatrzył się w swojej pracowni nieznanego geniusza, sprzedającego swoje płótnapo pięćdziesiąt franków: salon z meblami krytymi staroświeckim jedwabiem, sporolamp, piękne kwiaty, piękne owoce, piękne suknie ludzie ci, stosunkowoniezamożni albo wydający się takimi wobec państwa naprawdę świetnych (którzynawet nie wiedzą o ich istnieniu), dzięki temu właśnie mogą zawrzeć znajomość zukrytym w cieniu artystą, ocenić go, zaprosić, kupować odeń obrazy, łatwiej niżarystokracja, co jak papież i głowy poszczególnych państw zamawia swoje portrety umalarzyakademików.Czyż poezji eleganckiego domu i pięknych współczesnych toaletpotomność nie znajdzie raczej w salonie wydawcy Charpentiera, który namalowałRenoir, aniżeli w portrecie księżnej de Sagan albo hrabiny de la Rochefoucauldnamalowanym przez Cotte'a lub Chaplina? Artysta, który dał nam najświetniejsząwizję elegancji, zebrał jej elementy u ludzi będących rzadko wielkimi elegantamiswoich czasów, każą się oni bowiem portretować rzadko nieznanemu nosicielowipiękna, nie umiejąc wypatrzyć piękna z jego płócien, gdyż ukrywa je bielmo szablonupełnego przestarzałych uroków, zmętniając wzrok publiczności niby majaczenia, którechory bierze za obiektywną, otaczającą go wizję świata.%7łe zaś ci przeciętni, znani mimodele byli ponadto natchnieniem lub radą dla pewnych kompozycyj wywołującychmój zachwyt, że obecność tego lub owego z nich na obrazie przestawała już byćobecnością modela, w tym bowiem miejscu zjawiał się przyjaciel, którego chcianowyobrazić na płótnie, należało się zastanowić, czy [ Pobierz całość w formacie PDF ]